ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΝΟΕΜΒΡΗ

Front Picture: 

Αναδημοσίευση από το http://enfo.gr/

 

 

http://enfo.gr/ar3331

 

Λένε πως όποιον αγγίξει η φωτιά της επανάστασης, του χαρίζει μια υπέροχη λάμψη στο βλέμμα του αφήνοντας σε αυτό κάτι από την ζεστασιά της.
Αυτό είναι το πρώτο που σου μένει όταν βρίσκεσαι πρόσωπο με πρόσωπο με τον Κώστα Ζυρίνη, τον δημιουργό της ταινίας του Πολυτεχνείου.

Ο Κώστας Ζυρίνης , δημοσιογράφος και κινηματογραφιστής, είναι ένας από τους εκατοντάδες ‘’ανώνυμους’’ αγωνιστές της γενιάς του Πολυτεχνείου που παρέμειναν στην αφάνεια όλα αυτά τα χρόνια παρατηρώντας με θλίψη και οργή την άγρια καπήλευση και εκμετάλλευση του αγώνα από όλους εκείνους που παρέλαβαν θέσεις-κλειδιά στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή υπουργικές και βουλευτικές καρέκλες ως αντάλλαγμα της δράσης τους κατά τη διάρκεια εκείνου του υπέροχου Νοέμβρη του ’73.

© Κώστας Ζυρίνης


Στις αρχές του 1973, έχοντας την υποστήριξη της αντιδικτατορικής Οργάνωσης Μαρξιστών-Λενινιστών ‘’Λαϊκή Εξουσία’’, της οποίας και ήταν ένα από τα καθοδηγητικά στελέχη, συγκρότησε την ολιγομελή και εννοείται παράνομη κινηματογραφική ομάδα ‘’ΚΙΝΟ’’.
Η κινηματογραφική, και όχι μόνο, ομάδα αυτή είχε ως κύριο σκοπό την καταγραφή του μαζικού, λαϊκού αντιδικτατορικού κινήματος.

Έχοντας πάντοτε μαζί του μια κινηματογραφική μηχανή λήψεως 16 χιλιοστών, ο Κώστας Ζυρίνης καταφέρνει να καταγράψει τις πρώτες μαζικές αντιδικτατορικές κινητοποιήσεις.
Διατρέχοντας μεγάλο κίνδυνο αποτύπωσε στο φιλμ τόσο την πολυήμερη κατάληψη της Νομικής όσο και την διαδήλωση και τις συγκρούσεις με τις δυνάμεις καταστολής της χούντας που την συνόδευσαν με αφορμή το μνημόσυνο του Γεωργίου Παπανδρέου καθώς και την εξέγερση των κατοίκων του Σκαραμαγκά εναντίον της εγκατάστασης του διυλιστηρίου του ομίλου Ανδρεάδη στην περιοχή τους, κινητοποιήσεις που αποτέλεσαν το πρελούδιο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου.

Η κάμερα της ‘’ΚΙΝΟ’’ βρέθηκε μέσα και έξω από τα τείχη του σύγχρονου Μεσολογγίου, το Πολυτεχνείο, καταγράφοντας τα πάντα μέχρι και τη στιγμή της αιματηρής του άλωσης από τις δυνάμεις καταστολής της χούντας.
Αργότερα, στις εύκολες ημέρες της Δημοκρατίας, δεν ήταν λίγοι εκείνοι, τόσο άτομα όσο και φορείς, που προσπάθησαν να υφαρπάξουν και να το εκμεταλλευτούν με κάθε τρόπο το ιστορικό αυτό κινηματογραφικό ντοκουμέντο.

© Κώστας Ζυρίνης

Ο αυτοσχέδιος πολύγραφος με τον οποίο ο Κώστας Ζυρίνης τύπωσε χιλιάδες προκηρύξεις κατά τη διάρκεια της επταετίας.

 

 

Η αληθινή ιστορία όμως γράφεται από όλους εκείνους τους ανώνυμους που ποτέ δεν θα μάθουμε το όνομα τους. Όλους εκείνους που πάλεψαν, αγωνίστηκαν, κυνηγήθηκαν, φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν και ποτέ δεν έτρεξαν να εξαργυρώσουν με θέσεις και αξιώματα τα δάκρυα και το αίμα που έχυσαν για τη Δημοκρατία και την ελευθερία, παρά παρέμειναν στη σκιά με μόνη ανταμοιβή τους τη δυνατότητα να αντικρίζουν με το βλέμμα ευθύ τον καθρέφτη τους. Το enfo.gr δεν έμεινε στην απλή παρουσίαση της ταινίας του Πολυτεχνείου, αλλά βρήκε τον δημιουργό στο ζεστό σπίτι του στο Μετς και προσπάθησε να ξετυλίξει μαζί με τον ίδιο και τη σύντροφο του Ισαβέλλα Μπερτράν ένα από τα πιο μπλεγμένα κομμάτια της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, την εξέγερση του Πολυτεχνείου.

Η γεύση που έμεινε στον υπογράφοντα μετά τη συνέντευξη αυτή ήταν πως τελικά οι πραγματικοί αγωνιστές δεν νιώθουν καμία ανάγκη να το φωνάξουν. Είναι βαθιά πληγωμένοι από την άγρια εκμετάλευση, σύληση τη χαρακτήρισε ο ϊδιος ο Κώστας Ζυρίνης, του αγώνα μιας ολόκληρης γενιάς με αντάλλαγμα κάποιες θέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή μια υπουργική καρέκλα από όλους εκείνους που εκφύλισαν όλα όσα πρέσβευε η εξέγερση εκείνη.
Νιώθουν μια βαθιά θλίψη για την μετάλλαξη των ανθρώπων σε αριθμούς και οικονομικά δεδομένα μετά από μια μακρά περίοδο οικονομικού ευδαιμονισμού και άκριτου καταναλωτισμού, με αποτέλεσμα να χάσουν την ψυχή τους, ελπίζουν όμως ακόμα πως το κάθε μικρό κύτταρο της κοινωνίας μας είναι σε θέση να ορθώσει το ανάστημα του αλλάζοντας τα πάντα.

Τι νιώθει ο Κώστας ο Ζυρίνης όταν ξαναβλέπει αυτά τα πλάνα μετά από τόσα χρόνια;

-Σπανίως πια βλέπω αυτές τις σκηνές. Όταν το κάνω, παρασύρομαι σε μια άλλη εποχή και νιώθω πως έχω καταφέρει να γεράσω καλά. Συγχρόνως όμως ματώνω όταν θυμάμαι αυτά που τράβηξα, τόσο εγώ όσο και κατά συνέπεια το υλικό αυτό, για να καταφέρω να το κρατήσω στην πνευματική μου ιδιοκτησία από όλους αυτούς που προσπάθησαν να το ‘’αρπάξουν’’. Ήταν πιο δύσκολο να το κρατήσω παρά να το τραβήξω...

Πόσο δύσκολο ήταν να το τραβήξετε αλήθεια;

-Το τι είναι δύσκολο είναι λιγάκι σχετικό. Ήμουν παιδί, είχα πλήρη άγνοια του κινδύνου, ήμουν σαν κάποιος πολεμιστής που την ώρα της μάχης δεν καταλαβαίνει και δεν παίρνει και τις απαραίτητες προφυλάξεις. Έπαιρνα φόρα με το όπλο μου, δηλαδή την κάμερα μου και ένιωθα μονάχα την ανάγκη να αποτυπώσω κάτι.

Ο κόσμος φοβόταν όταν τον τραβούσατε με την κάμερα;

-Όχι, ο κόσμος τότε δεν φοβόταν. Δεν είχα καμία δυσκολία στο να τραβήξω τον κόσμο. Εγώ φοβόμουν τους μπάτσους, ο κόσμος όχι!

Όταν κάποια στιγμή μαζέψατε όλο αυτό το υλικό πως αισθανθήκατε; Συνειδητοποιώντας τι έχετε στα χέρια σας τι νιώσατε;

-Αναρωτήθηκα τι θα το κάνω! Ήταν μια εποχή που δεν μπορούσες ούτε καν να κάνεις προβολές στο σπίτι σου. Δεν μπορούσες να το προβάλεις πουθενά. Εκείνο που μ’ ένοιαζε ήταν να το διασώσω . Έγιναν τόσες πολλές απόπειρες να οικειοποιηθούν κάποιοι το υλικό που δεν μ’ ένοιαζε τίποτα άλλο πέρα από το να μην επιτρέψω να εμπορευματοποιηθεί το υλικό μου, το θεωρούσα σύληση αυτό.

Τα χρόνια πέρασαν. Φτάσαμε στο σήμερα και ο κόσμος ζει για ακόμα μια φορά πολύ δύσκολες στιγμές. Νιώθει την ανάγκη ο Κώστας ο Ζυρίνης να ξαναπάρει την κάμερα του και να ξαναβγεί στον δρόμο;

-Μα, συνεχίζω να βγαίνω στον δρόμο. Αισθάνομαι όμως πως ότι κάνω στη σημερινή εποχή είναι άγονο. Οι φωτογραφίες μου σήμερα έχουν περισσότερο μια αξία αισθητική παρά λειτουργική.

Αλήθεια, ποια είναι η διαφορά των δύο εποχών;

-Τότε μεθούσες με την ιδέα ότι πολεμάς τη χούντα. Ήταν ένα πολύ δυνατό συναίσθημα, ίσως πιο σημαντικό κι από τους έρωτες που είχες στη ζωή σου. Δεν θα είναι υπερβολή να πω ότι τότε ζούσα μονάχα γι αυτό.

Πως νιώθει ο Κώστας ο Ζυρίνης όταν βλέπει ανθρώπους που ήταν δίπλα του εκείνες τις ημέρες να έχουν δρέψει τους καρπούς των αγώνων τους παίρνοντας θέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή υπουργικές και βουλευτικές καρέκλες;

-Άστο, μη συνεχίζεις. Είναι αυτό που με πονάει περισσότερο... Καμιά φορά λέω πως δεν έμεινε ούτε ένας! Εάν υπάρχει ένα αίσθημα ήττας, όχι προσωπικής, είναι αυτό.

Που αποδίδετε την έλλειψη αντίδρασης από τον κόσμο;

-Στο ότι μεσολάβησαν δεκαετίες οικονομικού ευδαιμονισμού, αυταπάτης, καταναλωτισμού άκριτου και άχρηστου. Οι άνθρωποι έχασαν την ψυχή τους και έχει αποπολιτικοποιηθεί η κοινωνία. Αν με ρωτήσεις, το πρόβλημα μου δεν είναι ο Σαμαράς. Τον Σαμαρά τον θέλω να υπάρχει γιατί θέλω να υπάρχει ένας αντίπαλος που να τον παλεύω και να τον νικάω. Το πρόβλημα μου είναι η κοινωνία που τον στηρίζει και που ένα κομμάτι της πήγε στο νεοφασισμό. Παλαιότερα έλεγε ότι επαναλαμβάνουμε σε δεύτερη φάση τα χρόνια του Πολυτεχνείου. Τώρα έχω καταλάβει πως έκανα λάθος. Εκείνο που έχει αλλάξει καθοριστικά είναι ο ψυχισμός της κοινωνίας. Είναι πολιτιστικό το πρόβλημα. Εγώ δε συγκινούμε από τους αριθμούς, συγκινούμαι από τη σχέση μου με τον άνθρωπο. Δεν ακούω δελτία περί του πως πάει η οικονομία, παρά μονάχα σκέφτομαι πως ζουν οι άνθρωποι. Η χαρακτηριστική διαφορά του χθες με το σήμερα είναι πως χθες ο άνθρωπος έπαιζε ένα ρόλο στη ζωή μας, σήμερα τον ρόλο τον παίζει ο αριθμός. Κάποτε μέτραγες τον συνομιλητή σου απ’ τον πολιτισμό του. Σήμερα τον μετράνε από το τι οικονομική δυνατότητα έχει.

Πως νιώθετε όταν βλέπετε γειτονιές που πλήρωσαν βαρύ φόρο αίματος στον φασισμό, όπως το Κερατσίνι ή η Κοκκινιά, να στρέφουν το βλέμμα τους προς αυτόν;

-Θα σου απαντήσω πολύ λακωνικά. Αποφεύγω να τα βλέπω...

Υπάρχει ελπίδα;

-Δε με νοιάζει που δεν υπάρχει ελπίδα, με νοιάζει που δεν υπάρχει θυμός. Αυτοί οι άνθρωποι έσκυψαν το κεφάλι, τρώνε καρπαζιές και λένε κι ευχαριστώ.

Υπάρχει φως; Μπορεί να υπάρξει ελπίδα για το γιό μου, κύριε Ζυρίνη;

-Θα σου αντιστρέψω το ερώτημα. Μπορώ εγώ να ελπίζω για το γιό μου; Η απάντηση είναι πως δεν το γνωρίζω. Δεν μπορώ να σου απαντήσω γιατί εξαρτάται από το γιό σου και από το γιό μου!

Στο enfo.gr νιώθουμε την ανάγκη να ευχαριστήσουμε τόσο τον Κώστα Ζυρίνη όσο και την σύντροφο της ζωής του Ισαβέλλα Μπερτράν, τον ''εξωτερικό σκληρό του δίσκο'' όπως πολύ χαρακτηριστικά λένε και οι δυο τους, για την ευγενική παραχώρηση του δημιουργήματος του αλλά κυρίως για το μάθημα ζωής και την ελπίδα πως τίποτα δεν πρόκειται να χαθεί όσο υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που χάρισαν απλόχερα στον υπογράφοντα.

Εδώ μπορείτε να παρακολουθήσετε όλη τη συνέντευξη του Κώστα Ζυρίνη στο enfo.gr:

Μέρες του '73... Ο Κώστας Ζυρίνης μιλάει για τη για τη γενιά του Πολυτεχνείου by SMan_ | Mixcloud

 

Στο http://enfo.gr/ar3331 μπορείτε επίσης να δείτε την Ταινία του Πολυτεχνείου, διάρκειας 32 περίπου λεπτών.


Ευχαριστούμε το enfo.gr και ειδικότερα τον σ. Στέφανο Μαντζαρίδη γι αυτή τη προσπάθεια διαφύλαξης της μνήμης.