ΡΩΣΙΑ - ΙΡΚΟΥΤΣΚ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΞΟΡΙΑΣ

Η Σιβηρία δεν σταματάει στιγμή να μας εκπλήσσει. Κι άντε τώρα να γίνεις πιστευτός πως αυτός ο τόπος που έχει καταγραφεί ιστορικά στη συλλογική συνείδηση ως το απόλυτο συνώνυμο του ζόφου είναι σπαρμένος επίσης και με μοναδικά στολίδια. Όπως είναι, για παράδειγμα, τούτη εδώ η πόλη με την αριστοκρατική κομψότητα και την εκλεπτυσμένη ομορφιά. Πάμε λοιπόν να γνωρίσουμε το Ιρκουτσκ!

 

Κείμενο: Ισαβέλλα Μπερτράν

Φωτό: Κώστας Ζυρίνης - Ισαβέλλα Μπερτράν

Το ταξίδι στην Σιβηρία πραγματοποιήθηκε κατά την περίοδο Απρίλη-Μάη 2015

 

Προηγούνται: ΡΩΣΙΑ - ΜΟΣΧΑ, ΙΧΝΗΛΑΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

ΡΩΣΙΑ - ΔΙΑΤΡΕΧΟΝΤΑΣ ΤΗ ΣΙΒΗΡΙΑ: Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν 

ΡΩΣΙΑ - ΟΥΛΑΝ ΟΥΝΤΕ, ΟΜΟΡΦΙΑ ΚΕΝΤΗΜΕΝΗ ΣΤΟ ΞΥΛΟ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

ΡΩΣΙΑ - ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΣΙΒΗΡΙΑ, ΑΓΡΙΑ ΦΥΣΗ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

 

Να’ μαστε λοιπόν έτοιμοι για την πρώτη μας διαδρομή με τον περίφημο Υπερσιβηρικό. Οποία συγκίνησις!

 

Βέβαια, το συγκεκριμένο δρομολόγιο που θα μας οδηγήσει από την Ουλάν Ουντέ στο Ιρκουτσκ θεωρείται περίπου ένα τσιγάρο δρόμος για τα ρώσικα δεδομένα αφού κρατάει «μόνο» εφτά ώρες. 

 

Ας πούμε λοιπόν ότι πρόκειται απλά για πρελούδιο, κάτι σαν πρόβα τζενεράλε για τις επόμενες πολλές σιδηροδρομικές διαδρομές μας που  προβλέπονται πολλαπλάσιας διάρκειας.  

Στο μεταξύ, το ρώσικο λεξιλόγιό μου μόλις εμπλουτίστηκε από τρεις ολόφρεσκες λέξεις: Βακζάλ (σταθμός), ποϊστ (τρένο) και πραβόνιτσα.

 

Η λέξη «πραβόνιτσα» δεν διαθέτει ελληνικό αντίστοιχο, ισοδυναμεί ωστόσο με αυτό που θα περιγράφαμε ως «υπεύθυνη βαγονιού». Κάτι σαν ελεγκτής δηλαδή, αλλά με πολύ πιο διευρυμένες αρμοδιότητες.

 

 

 

Εκτός από το τσεκάρισμα των εισιτηρίων, η πραβόνιτσα έχει την ευθύνη της τακτοποίησης των επιβατών στις θέσεις τους, φροντίζει για τα στρώματα, μοιράζει φρεσκοπλυμένα κλινοσκεπάσματα και πετσέτες - όλα σφραγισμένα σε πλαστικό περιτύλιγμα - αναλαμβάνει δε να ειδοποιεί τον κάθε επιβάτη ξεχωριστά όταν πλησιάζει στον προορισμό του,  ακόμα και να ξυπνάει τους κοιμώμενους λίγο πριν μπει το τρένο στο σταθμό. Αυτό ειδικά το τελευταίο πολύ με καθησυχάζει γιατί ομολογώ ότι ένα κάποιο άγχος το είχα μήπως ξεχαστούμε και κατέβουμε σε λάθος στάση!

 

Η πραβόνιτσα μεριμνεί επίσης για το νερό στο σαμοβάρι, επιμερίζει το χρόνο στις κοινόχρηστες πρίζες φόρτισης κινητών και φροντίζει γενικότερα για την τάξη, την καθαριότητα και την εύρυθμη λειτουργία του βαγονιού. Μιλάμε για οργάνωση, όχι αστεία!

 

Δεν πρόλαβα ούτε καν ν’ ανοίξω το βιβλίο μου. Αρχικά με παγίδευσαν τα τοπία της νότιας Βαϊκάλης που παρελαύνανε από το παράθυρό μου, ύστερα ήρθε το πρώτο κερασμένο τσάι από την απέναντι οικογένεια Μπουριάτ και σε λίγο μαζεύτηκε γύρω μας το μισό βαγόνι συνενώνοντας όσους επιβάτες γνώριζαν έστω και τρεις λέξεις αγγλικά προκειμένου να επικοινωνήσουν με τους δυο περίεργους Έλληνες συνταξιδιώτες. Για πότε πέρασε η ώρα και φτάσαμε στο Ιρκούτσκ ούτε που το καταλάβαμε!

 

 

Μπαϊκάλερ 1

 

Κάθε ρώσικη πόλη που σέβεται τον εαυτό της διαθέτει οπωσδήποτε κάποια πλατεία, δημόσιο κτίριο ή – συνηθέστερα – δρόμο με την ονομασία Λιένινα (ο Λένιν στα ρώσικα στη γενική πτώση). Στο δε Ιρκούτσκ, ο σύντροφος Βλαδίμηρος τιμάται με τον πλέον παραδοσιακό τρόπο, δηλαδή ως «ούλιτσα» (οδό), στην οποία μάλιστα βρίσκεται το κατάλυμά μας. Στον αριθμό εννέα για την ακρίβεια.

 

Πρόκειται για το χοστελάκι Μπαϊκάλερ,  κλασικό τόπο συνάντησης των κάθε λογής σιβηριανών μπακπάκερς και εν γένει εραστών του πλάνητα βίου, με κοινό γνώρισμα την απεριόριστη ταξιδιωτική δίψα σε συνδυασμό με τις απολύτως περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες.

 

Ως είθισται με τα φτηνά καταλύματα αυτού του τύπου, ο εν λόγω ξενώνας στεγάζεται σε διαμέρισμα τρίτου ορόφου μιας παλιάς πολυκατοικίας σοβιετικής κοπής. Χωρίς ανελκυστήρα, εννοείται. Με δεκαοκτώ ευρώ το δίκλινο τι περίμενες δηλαδή; Μπάτλερ με λιβρέα να σου ανοίγει την πόρτα;

 

 

Εν αρχή ην το ταμείο!

 

Η προσωπική μου στατιστική λέει πως όσοι Έλληνες δεν κατάγονται από οικογένειες πολιτικών προσφύγων και γνωρίζουν το Ιρκούτσκ  έστω και κατ’ όνομα, το χρωστάνε συνήθως στον Ιούλιο Βερν και στην ανάγνωση του «Μιχαήλ Στρογκόφ».

 

Οι υπόλοιποι ελάχιστοι που το έχουν ακουστά είτε έχουν εντρυφήσει στη ρώσικη λογοτεχνία, είτε έχουν θητεύσει παρατεταμένα στην ΚΝΕ. Ενδεχομένως και τα δύο. 

 

Εγώ πάλι αποτελώ υβριδική περίπτωση: Ιούλιος Βερν στην εφηβεία μαζί με Ρώσους κλασσικούς και Ανατόλι Ριμπακώφ τη δεκαετία του ’80. Xωρίς ΚΝΕ στο βιογραφικό μου.

 

Για να γνωρίσεις μια πόλη, πρέπει να την περπατήσεις. Παρά λοιπόν την ύπαρξη ενός καθ’ όλα εύχρηστου και πυκνού συγκοινωνιακού δίκτυο, αφήνουμε τα λεωφορεία και τα τραμ να περνούν ενώ κόβουμε την Λιένινα με τα πόδια, με κατεύθυνση το ποτάμι.

 

Το άγαλμα που δεσπόζει πάνω από την όχθη του Ανγκαρά θα μπορούσε να ονομάζεται «του Άγνωστου Κοζάκου» αφού είναι, λέει, αφιερωμένο  συλλογικά στους «Κοζάκους ιδρυτές της πόλης» χωρίς αναφορά σε συγκεκριμένο πρόσωπο.

 

Τα ιστορικά εγχειρίδια ωστόσο καταγράφουν το όνομα του Γιάκοφ Παχάμποφ, ως επικεφαλής του τάγματος που στρατοπέδευσε κάπου εδώ στα πέριξ μια κρύα μέρα στα μέσα του 17^ου αιώνα.

 

Εν πρώτοις, λέει, διέταξε τους άντρες του να στήσουν ένα μικρό καταυλισμό ίσα για τη διαχείμαση και, καθώς το μέρος απ’ ο,τι φαίνεται του άρεσε, την άνοιξη του 1652 έριξε και τον θεμέλιο λίθο για τη μελλοντική πόλη. Δώσε θάρρος στον Κοζάκο…

Κάτι μεταξύ στρατιωτικού σώματος και κυνηγών, με βασικό γνώρισμα μια γερή δόση τυχοδιωκτικού πνεύματος, οι Κοζάκοι ιστορικά αποτέλεσαν το κατεξοχήν μακρύ χέρι της τσαρικής εξουσίας για την διείσδυσή της στη Σιβηρία και τον σταδιακό εποικισμό της.

 

Και καθώς η επέκταση είναι απλά το μέσο ενώ η κύρια βλέψη κάθε εξουσίας είναι εν τέλει … το ταμείο, πρώτο μέλημα των αντρών του Παχάμποφ ήταν η δημιουργία μιας μικρής βάσης για λογαριασμό της ρωσικής κυβέρνησης, προκειμένου να εισπράττει από τους ντόπιους Μπουριάτες – τι άλλο; - φόρους. Φόρους γούνας για την ακρίβεια.

 

Εδώ που τα λέμε τι να τους κάνεις τους νέους υπηκόους αν δεν τους χαρατσώνεις;

 

 

 

Ο Ανγκαρά

 

Όποια εποχή του χρόνου κι αν βρεθείς στο Ιρκουτσκ, το παραποτάμιο σκηνικό είναι πάντα ευχάριστο, ιδιαίτερα μετά τις σχετικές παρεμβάσεις της δημοτικής αρχής που καθιστούν την όχθη πρόσφορο τόπο περιπάτου και αναψυχής, με παγκάκια, αλέες και όλα τα σχετικά, ειδικότερα κατά μήκος της οδού Γκαγκάρινα.

 

 

 

Κι άμα είσαι τυχερός όπως σταθήκαμε εμείς και πετύχεις λίγο ήλιο (έστω και με κάτι δόντια να!), ποιος τη χάρη σου!

 

Τριακόσια και βάλε ποτάμια χύνονται όλα στην αγκαλιά της Βαϊκάλης, μα ο Ανγκαρά απολαμβάνει μια εξαιρετική αποκλειστικότητα: Είναι το μοναδικό υδάτινο ρεύμα που δεν εκβάλει, παρά αντίθετα πηγάζει από τη μυθική λίμνη, καμιά εβδομηνταριά χιλιόμετρα ανατολικά από δω.

 

Όσοι εξάλλου, όπως εγώ, έχουν ξεσκονίσει τον Ιούλιο Βερν, ξέρουν καλά ότι χάρη ακριβώς σ’ αυτή τη κατεύθυνση του ρου του Ανγκαρά - από την Βαϊκάλη προς το Ιρκούτσκ - κατάφερε ο περίφημος Μιχαήλ Στρογκόφ να ολοκληρώσει την αποστολή του και να φτάσει εγκαίρως στην πόλη κατεβαίνοντας και καλά το ποτάμι πάνω σ’ ένα κομμάτι πάγου εν είδη σιβηριανού Ιντιάνα Τζόουνς διακόσια χρόνια πριν τον Χάρισον Φορντ.

 

Οι Ρώσοι ωστόσο δεν γνωρίζουν τον Ανγκαρά ως σκηνικό μυθιστορηματικής φαντασιοκοπίας, αλλά κατ’ ευθείαν μέσα από την Ιστορία τους - και δη την πρόσφατη - ως το πεδίο σφοδρών συγκρούσεων στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου που επακολούθησε της Οκτωβριανής Επανάστασης.

 

Κορυφαίο επεισόδιο, που εδραίωσε και την επικράτηση των μπολσεβίκων στην ανατολική Σιβηρία, υπήρξε η σύλληψη, κάπου εδώ γύρω, του επικεφαλής του Λευκού στρατού ναυάρχου Κόλτσακ και η εκτέλεσή του πάνω στην παγωμένη κοίτη του ποταμού στις 7 του Φλεβάρη του 1920.

 

Μα λιγότερο από έναν αιώνα πριν από το παραπάνω αιματηρό συμβάν, η Ιστορία είχε ήδη προλάβει να γράψει ένα άλλο, καθοριστικότερο για το Ιρκούτσκ κεφάλαιο, που εν πολλοίς διαμόρφωσε τη φυσιογνωμία της πόλης και την ανέδειξε ως τη λαμπρότερη αλλά και πλέον οδυνηρά φορτισμένη πόλη του Υπερσιβηρικού.

 

 

Οι Δεκεμβριστές

 

Πέσαμε ήδη μια φορά πάνω στα ίχνη τους, στο Μπαργκουζίν (βλέπεΡΩΣΙΑ - ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΣΙΒΗΡΙΑ, ΑΓΡΙΑ ΦΥΣΗ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν) και να που τώρα συναντάμε ακόμα πιο έντονα το αποτύπωμά τους στο Ιρκούτσκ.

 

Καιρός λοιπόν να πούμε δυο λόγια για την ιστορία αυτών των ανθρώπων, την τόσο συνυφασμένη με αυτήν της Σιβηρίας.

 

Ήταν Δεκέμβρης του 1825, όταν μια μυστική εταιρεία νεαρών Ρώσων αξιωματικών στασίασε, πυροδοτώντας στην Αγία Πετρούπολη μια ευρύτερη εξέγερση κατά της τσαρικής απολυταρχίας.

 

Πολλοί εκ των στασιαστών είχαν συμμετάσχει προηγουμένως στην απόκρουση των στρατευμάτων του Ναπολέοντα, κυνηγώντας τα κατά την οπισθοχώρησή τους ακόμα και μέχρι το Παρίσι.

 

Αντί ωστόσο να επιστρέψουν στη μητέρα πατρίδα εμποτισμένοι με ακονισμένο το μίσος τους για τον οχθρό, αυτοί κουβάλησαν από τη Γαλλία – άκουσον άκουσον - τις ανατρεπτικές ιδέες του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης.

 

Κακό του κεφαλιού τους! Η εξέγερση, οργανωμένη πρόχειρα και με ελλιπή συντονισμό, απέτυχε παταγωδώς οδηγώντας στην κρεμάλα πέντε από τους πρωτεργάτες της, στη σύλληψη τρεις χιλιάδες στρατιώτες και στην εξορία εκατοντάδες φιλελεύθερους αξιωματικούς, ευγενείς και καλλιτέχνες, όλοι τους επίλεκτα μέλη της κοινωνικής ελίτ και διανόησης της εποχής. Σιγά μην τους τη χάριζε η τσαρική εξουσία!

Οι «Δεκεμβριστές» όπως ονομάστηκαν στην συνέχεια, έμελλε ωστόσο να σφραγίσουν τους τόπους εξορίας τους - και, μεταξύ αυτών, το Ιρκούτσκ - με την ανθρωπιστική και πολιτιστική τους δράση.

 

Ιδεολόγοι με την ευγενέστερη έννοια του όρου, πνεύματα καλλιεργημένα και πρωτοπόρα για τα δεδομένα της εποχής τους, και διαθέτοντες αρκετοί εξ αυτών οικονομική άνεση λόγω κοινωνικής καταγωγής, οι εξόριστοι άρχισαν να ξοδεύουν την περιουσία τους σε κοινωνικά έργα, χτίζοντας σχολεία και νοσοκομεία και οργανώνοντας συναυλίες, συζητήσεις, θεατρικές παραστάσεις και ποιητικές βραδιές.

 

Σιγά σιγά, η πνευματική επιρροή τους επεκτάθηκε ακόμα και πάνω στους νεόπλουτους του Ιρκουτσκ, εμπόρους γούνας και χρυσού, που κι αυτοί με τη σειρά τους άρχισαν να προικίζουν τη πόλη με κτήρια σπάνιας εκλέπτυνσης προσδίδοντας της έναν αέρα αίγλης και αρχοντιάς άγνωστο στην υπόλοιπη Σιβηρία.

 

Διόλου παράξενο λοιπόν που, κατά το πέρασμα του από το Ιρκούτσκ στα τέλη του 19ου αιώνα στα πλαίσια του περίφημου ταξιδιού του «μέχρι την άκρη της ρωσικής αυτοκρατορίας» στη νήσο Σαχαλίνη,  ο Τσέχωφ χαρακτήρισε την πόλη ως το «Παρίσι της Σιβηρίας».

Κακά όμως τα ψέματα. Όταν στη συλλογική μνήμη, το Ιρκούτσκ έχει καταγραφεί, περισσότερο απ’ ο,τιδήποτε άλλο ως τόπος εξορίας - μια παράδοση που τιμήθηκε δεόντως κι επί Στάλιν με τη λειτουργία ουκ ολίγων γκουλάγκ στην περιοχή - μάλλον είναι ακόμα μακρύς ο δρόμος μέχρι ν’ αποτινάξει από πάνω του την πικρή κληρονομιά και ν’ αναδείξει όπως της πρέπει την κομψή και αριστοκρατική του όψη.

 

 

Ξύλινη αρχοντιά

 

Στο μεταξύ πάντως το Ιρκούτσκ πασχίζει επίμονα προς αυτή την κατεύθυνση και η προσπάθεια είναι ορατή. Πολλές είναι οι αναστηλώσεις και τα φρεσκοβαμμένα κτήρια που συναντάμε στις βόλτες μας, ενώ για πρώτη φορά εντοπίζουμε σε πόλη της Σιβηρίας κάποιες λίγες έστω, αλλά πάντως υπαρκτές, ξενόγλωσσες πινακίδες.

 

 

 

Μία απ’ αυτές μας οδηγεί σε μια συνοικία διάσπαρτη από ξύλινες επαύλεις του 19^ου αιώνα, όσες τέλος πάντων κατάφεραν να διασωθούν τόσο από την καταστροφική πυρκαγιά του 1879 που έκανε στάχτη τα τρία τέταρτα της πόλης, όσο και από την εκσυγχρονιστική λαίλαπα που ακολούθησε καμιά εκατοστή χρόνια αργότερα.

 

 

 

Ανάμεσα σε κάποια σπίτια που ρημάζουν και μερικά άλλα μόνο υποτυπωδώς επισκευασμένα για την ώρα, δεν είναι και λίγα τα αρχοντικά που δείχνουν να έχουν ήδη πλήρως ανακαινιστεί ή να ανασκευάζονται τώρα.

 

Χάρμα οφθαλμών και φωτογραφικού φακού!

 

 

 

 

Οδός Κάρλα Μάρκσα

 

Αν ο συγγραφέας του Κουμμουνιστικού Μανιφέστου μπορούσε να δει σήμερα τον κεντρικό δρόμο του Ιρκούτσκ που φέρει τ’ όνομά του, μάλλον θα είχε πολλά να σχολιάσει για την όψη που παρουσιάζει.

 

Με τέσσερις λέξεις:

 

Πιο καπιταλιστικός δεν γίνεται!

 

 

 

 

Ιστορικά κτίρια, καλαίσθητα μεν, αριστοκρατικότατα δε, στεγάζουν τράπεζες, γραφεία και εμπορικά κέντρα, κομψές κοπέλες μπαινοβγαίνουν για ψώνια στα σινιέ καταστήματα ενώ ακριβά αυτοκίνητα βολτάρουν πάνω κάτω τη λεωφόρο.

 

 

Μα το καλύτερο (για μας) είναι τα καφέ. Σε αντίθεση με την Ουλάν Ουντέ όπου πρέπει να διαθέτεις μύτη λαγωνικού για να ξετρυπώσεις έστω και ένα, λες και πρόκειται για παράνομες χαρτοπαικτικές λέσχες, εδώ είναι εμφανή – τουλάχιστον κάποια απ’ αυτά - με πινακίδα στην είσοδο και βιτρίνα στο δρόμο. Άσε που μερικά διαθέτουν και αίθριο χώρο. Τραπεζάκια έξω, λέμε! Ή αλλιώς, η χαρά του διωκόμενου καπνιστή!

 

 

Πώς είπατε; Τραπεζάκια έξω;

 

Πού; Στη Σιβηρία;

 

Τέλος Απρίλη;

 

Ε ναι! Γιατί όχι δηλαδή;

 

Χαρά θεού κάνει έξω, μόλις μείον τρεις βαθμούς Κελσίου δείχνει το απέναντι φωτεινό θερμόμετρο (Καρτιέ παρακαλώ!).

 

 

 

 

 

Πέρα από την πλάκα, θα πρέπει σ’ αυτό το σημείο να επισημάνω ένα σημαντικό στοιχείο: Το κρύο στο Ιρκούτσκ είναι αυτό που λέμε «χοντρό».

 

Τουτέστιν, λόγω του ξηρού ηπειρωτικού κλίματος και με την απαραίτητη προϋπόθεση ότι δεν φυσάει, δεν γίνεται διαπεραστικό.

 

Γι αυτό και κατάλληλα ντυμένος μπορείς να πιείς τον καφέ σου υπαίθρια χωρίς να υποφέρεις, ακόμα και με θερμοκρασία κάτω από το μηδέν.

 

 

 

Εμείς πάντως αυτό πράξαμε και μας άρεσε κι όλας.

 

Κι όχι μόνο κατά τα ελάχιστα διαστήματα με ήλιο, αλλά κι όταν έπιασε να βρέχει, ακόμα και να ρίχνει σποραδικές νιφάδες.  

 

 

Τι καλύτερο από το να κάθεσαι σε ελαφρώς υπερυψωμένη και σκεπαστή ξύλινη εξέδρα, σ’ έναν από τους εμπορικότερους δρόμους, και να παρατηρείς το σουλάτσο των Ιρκουτσκέζων καπνίζοντας και απολαμβάνοντας εσπρέσο μακιάτο;

 

 

Μπαικάλερ 2

Αγαπάω τα χόστελ, σ’ το έχω ξαναπεί;

 

Και ξέρεις γιατί;

 

Γιατί πας στην κουζίνα ίσα για να πάρεις ένα χυμό από το ψυγείο και τελικά κολλάς εκεί για κάνα μισάωρο επειδή πέφτεις πάνω σε απίθανο Γιαπωνέζο μπακπάκερ που διαθέτει πληροφορίες για περίπου τα πάντα.

 

Από το πού θα φας και θα πιείς καλά και φτηνά στη γειτονιά μας μέχρι το πώς θα μεταβείς στη Βαϊκάλη και πού θα μείνεις βολικά και οικονομικά.

 

Ταξιδιωτική εγκυκλοπαίδεια ο τύπος!

 

Ο κύβος ερρίφθη! Βγαίνουμε για νέο ξεποδάριασα στο νότιο τμήμα της πόλης, το βράδυ επιστρέφοντας θα δειπνίσουμε στο «Ρασόλνικ» με καθαρόαιμα ρώσικα εδέσματα σερβιρισμένα σε περιβάλλον με μια νότα από σοβιετικό ρετρό, κι αύριο πρωί την κάνουμε με μίνι βαν και πλοίο για το νησί Αλχόν.

 

Βαϊκάλη ετοιμάσου, ερχόμαστε! 

 

Για περισσότερες φωτογραφίες: Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν | Πάμε γι' άλλα...

 

Διαβάστε επίσης για τη Ρωσία: ΡΩΣΙΑ - ΜΟΣΧΑ, ΙΧΝΗΛΑΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

ΡΩΣΙΑ - ΔΙΑΤΡΕΧΟΝΤΑΣ ΤΗ ΣΙΒΗΡΙΑ: Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν 

ΡΩΣΙΑ - ΟΥΛΑΝ ΟΥΝΤΕ, ΟΜΟΡΦΙΑ ΚΕΝΤΗΜΕΝΗ ΣΤΟ ΞΥΛΟ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

ΡΩΣΙΑ - ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΣΙΒΗΡΙΑ, ΑΓΡΙΑ ΦΥΣΗ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

ΡΩΣΙΑ - ΒΑΙΚΑΛΗ, ΟΤΑΝ ΣΠΑΕΙ Ο ΠΑΓΟΣ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν