Ελληνικά
EnglishΑΙΓΥΠΤΟΣ 4 - ΑΚΕΝΑΤΟΝ, Ο ΠΡΩΤΟΣ ΜΟΝΟΘΕΙΣΤΗΣ
Άλλοι τον είπανε τρελό, άλλοι φανατικό, ενώ κάποιοι λίγοι τον λάτρεψαν σαν άγιο. Κλασικό τρίπτυχο που πάντα φορέθηκε, σ’ όλους τους καιρούς και σ’ όλους τους τόπους, σε όσους αποπειράθηκαν, χωρίς να το πετύχουν, ν’ ανοίξουν δρόμο κόντρα στις κυρίαρχες αντιλήψεις, με καινοτόμες για την εποχή τους ιδέες.
Κείμενο: Ισαβέλλα Μπερτράν
Φωτό: Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν
Δημοσιεύτηκε στο ΓΕΩΤΡΟΠΙΟ της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ, τεύχος αρ. 137 / 23.11.2002
Ο Άτον είναι ο Εις και Μόνος θεός, διακήρυξε ο Αμενχοτέπ IV ανεβαίνοντας στα εικοσιένα του χρόνια στο θρόνο της Αιγύπτου.
Και για να μην μείνει η παραμικρή αμφιβολία επ' αυτού, άλλαξε συνεπακόλουθα το όνομά του σε Ακενάτον, δηλαδή σε «υπηρέτη του Άτον».
Τέρμα η λατρεία του Άμμωνα, στην μπάντα οι πολυπληθείς θεότητες του αιγυπτιακού πανθέου, κομμένη η παντοδυναμία του ιερατείου.
Η σύγκρουση του νεαρού βασιλιά με τον πιο ισχυρό παραδοσιακό στυλοβάτη της φαραωνικής εξουσίας εκδηλώθηκε άμεσα και μετωπικά.
Και οι συνέπειες δεν άργησαν να φανούν.
Οι καθαιρεμένοι ιερείς του Άμμωνα που ένοιωσαν την ισχύ τους να κάνει φτερά, μαζί με την απαλλοτριωμένη εκκλησιαστική περιουσία, έβαλαν στην άκρη τις συνήθεις αντιθέσεις τους και συσπειρώθηκαν στα γρήγορα καταγγέλλοντάς τον «αιρετικό» ηγεμόνα στο σαστισμένο ποίμνιο.
Το οποίο ποίμνιο, επιρρεπές όπως πάντα στο γνώριμο και το μασημένο, και φοβισμένο μπροστά στο καινούργιο και το αδόκιμο, στην πλειοψηφία του γύρισε την πλάτη στο Φαραώ που, αντί για το αναγνωρίσιμο πρόσωπο της εξουσίας, του έδειξε εκείνο ενός ποιητή της ουτοπίας.
Άλλοι τον είπανε τρελό, άλλοι φανατικό, ενώ κάποιοι λίγοι τον λάτρεψαν σαν άγιο.
Κλασικό τρίπτυχο που πάντα φορέθηκε, σ’ όλους τους καιρούς και σ’ όλους τους τόπους, σε όσους αποπειράθηκαν χωρίς να το πετύχουν άμεσα, ν’ ανοίξουν δρόμο κόντρα στις κυρίαρχες αντιλήψεις, με καινοτόμες για την εποχή τους ιδέες.
Συκοφαντημένος από εχθρούς, μυθοποιημένος από οπαδούς κι εν τέλει εγκαταλειμμένος την κρίσιμη ώρα κι από τους πιο δικούς του, παρεκτός από την αφοσιωμένη σύζυγό του Νεφερτίτη, ο Ακενάτον πέθανε ουσιαστικά απομονωμένος και χωρίς εξουσία.
Με τη νηφαλιότητα της κρίσης που μόνο η απόσταση του χρόνου μπορεί να εξασφαλίσει, πληθαίνουν πλέον σήμερα οι μελετητές που αξιολογούνε τον Ακενάτον ως τον σημαντικότερο Φαραώ που κάθισε ποτέ στο θρόνο της αρχαίας Αιγύπτου. Και οπωσδήποτε ως τον πιο ανθρώπινο.
Μια ετεροχρονισμένη δημοτικότητα που γνωρίζει και την εμπορική της πλευρά αν κρίνει κανείς από τις αναρίθμητες αναπαραστάσεις του διάσημου βασιλικού ζεύγους, στην κορυφή της ζήτησης στην αγορά του Χαν Χαλίλ στο Κάιρο.
Ο ωραιότερος όμως τίτλος τιμής είναι μάλλον ο ορισμός του ανάδελφου ηγεμόνα ως «την πρώτη καταγεγραμμένη ατομικότητα στην ιστορία της ανθρωπότητας», αφού δεν δίστασε να έρθει σε ολική ρήξη με μια από αιώνες κατεστημένη τάξη πραγμάτων προκειμένου ν’ ακολουθήσει τη φωνή της συνείδησής του.
Για περισσότερες φωτογραφίες από την Αίγυπτο: Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν | Πάμε γι' άλλα...
Διαβάστε επίσης: ΑΙΓΥΠΤΟΣ 1 - ΚΑΙΡΟ, ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΔΙΧΩΣ ΤΕΛΟΣ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν
ΑΙΓΥΠΤΟΣ 3 - ΟΤΑΝ ΤΑ ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΑ ΑΡΧΙΣΑΝ ΝΑ ΜΙΛΟΥΝ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν