ΠΑΚΙΣΤΑΝ 1 - ΙΣΛΑΜΑΜΠΑΝΤ, ΔΑΜΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΦΟΒΟ

Front Picture: 

Μην αφήνεις ύπουλα τροφοδοτούμενους φόβους να καθορίζουν τις επιλογές σου. Η γνώση και η εμπειρία ζωής που θ' αποκομίσεις στο Πακιστάν είναι πολύ σπουδαία αγαθά για να αφήσεις να σου τα στερεί μια βρώμικα κατευθυνόμενη "ενημέρωση". Χρησιμοποίησε τη λογική σου, οργανώσου σωστά, και ξεκίνα για κει με αυτοπεποίθηση. Έτσι κι αλλιώς - φαντάζομαι πια να το κατάλαβες - ο κόσμος δεν είναι ΠΟΥΘΕΝΑ ασφαλής.

Της ΙσαβέλλαςΜπερτράν

Φώτο: Κώστας Ζυρίνης – Ισαβέλλα Μπερτράν

Το ταξίδι στο Πακιστάν πραγματοποιήθηκε τον Μάη του 2016

Ένα τηλεφώνημα του φίλου και συνταξιδευτή Παναγιώτη κάποιο βροχερό απόγευμα του Γενάρη ήταν αρκετό για να μου κόψει τον ύπνο για τα επόμενα βράδια. Είχε εντοπίσει, λέει, προσφορά της Κατάρ Αιργουέιζ για πτήσεις αλέ-ρετούρ περί τα 360-380 ευρώ από Αθήνα για όλη σχεδόν την Ασία. Με δεδομένο ότι ποτέ μέχρι τότε δεν είχε υπάρξει ανάλογη προσφορά για την Ισλαμαμπάντ όπου η αεροπορική μετάβαση κόστιζε σταθερά περί τα 650 ευρώ ήταν πράγματι μεγάλη ευκαιρία.

«Το Πακιστάν μας κλείνει το μάτι» ήταν η περιχαρής κατακλείδα του φίλου μου. «Κουβέντιασέ το με τον Ζυρ, και πάρτε γρήγορα την απόφαση να πάμε. Η προσφορά ισχύει για μια βδομάδα.» 

Και τώρα τι γίνεται;   Να πάει κανείς στο Πακιστάν ή να μην πάει;

Ταλιμπάν, απαγωγές, επιθέσεις αυτοκτονίας, κόκκινες ζώνες και ταξιδιωτικές οδηγίες άρχισαν να στοιχειώνουν τις μέρες και τις νύχτες μου για τα επόμενα εικοσιτετράωρα. Πρέπει να είμαι τρελή και μόνο που συζητάω να πάω σ’ ένα τέτοιο μέρος!

Ή μήπως όχι; Μήπως γίνομαι κι εγώ άθελά μου θύμα αυτού ακριβώς που συνέχεια κοροϊδεύω και στιγματίζω, δηλαδή της ασύστολης κατευθυνόμενης προπαγάνδας των κυρίαρχων ΜΜΕ;

Γιατί άραγε μόλις γίνεται μια βομβιστική επίθεση σε κάποια «τριτοκοσμική» χώρα, αυτή αδειάζει από δυτικούς επισκέπτες και δεν συμβαίνει το ίδιο όταν δολοφονούνται πολλαπλάσιοι άνθρωποι σε αντίστοιχες επιθέσεις στη Δύση; Και γιατί εν προκειμένω να φοβάμαι  να επισκεφτώ το Πακιστάν  και όχι την Νέα Υόρκη, το Παρίσι, το Λονδίνο, την Κωνσταντινούπολη ή τις Βρυξέλλες;

«Το μόνο πράγμα που έχουμε να φοβηθούμε είναι ο φόβος, ο ανώνυμος, άλογος, αδικαιολόγητος τρόμος που παραλύει …» θυμήθηκα τα λόγια του Ρούσβελτ ενώ οι μέρες τρέχανε και η προσφορά της Κατάρ Αιργουέιζ προχωρούσε προς την εκπνοή της.

Και κάπου εκεί πάρθηκε ψύχραιμα η μόνη λογικά σωστή απόφαση: δεν θα αφήναμε κανέναν αόριστο φόβο να μας αποτρέψει από το να ταξιδέψουμε στο Πακιστάν.

Πέρα από συστηματικά καλλιεργημένες και γενικευμένες προκαταλήψεις, τίποτε δεν τεκμηρίωνε στην πράξη ότι μια ολόκληρη χώρα  διακοσίων δέκα εκατομμυρίων κατοίκων και με μέγεθος εφτά φορές σαν την Ελλάδα ήταν συνολικά εχθρική και επικίνδυνη για τους ταξιδιώτες.  Θα συλλέγαμε και θα διασταυρώναμε πληροφορίες από διαφορετικές πηγές, θα επιλέγαμε συνετά το δρομολόγιό μας και θα το προσαρμόζαμε επί τόπου ανάλογα με τις συνθήκες.

Με οδηγό αυτές τις σκέψεις, τα εισιτήρια για την Ισλαμαμπάντ κλείστηκαν πάνω στο νήμα. Ο κύβος είχε πλέον ριφθεί!

Good old days of colonial India

 «Α, δεν πάμε καλά. Αλλιώς μου τα’χες πει για το Πακιστάν. Εδώ είναι σχεδόν κυριλέ! Τι ήρθαμε να κάνουμε;». Ακόμα δεν πατήσαμε το πόδι μας στην Ισλαμαμπάντ και ήδη ο Ζυρ άρχισε την (δήθεν) γκρίνια ίσα για να με πειράξει.

Η αλήθεια είναι ότι η αν κανείς εξαντλήσει το σεργιάνι του στο Πακιστάν μέσα στα όρια της διοικητικής του πρωτεύουσας μάλλον θ’ αποκομίσει μια στρεβλή εικόνα για το πού ήρθε.

Σχεδιασμένη από τον ημέτερο γνωστό πολεοδόμο και αρχιτέκτονα Κωνσταντίνο Δοξιάδη,  η πόλη χτίστηκε από το μηδέν στις αρχές της δεκαετίας του ’60 για ν’ αντικαταστήσει το Καράτσι στον ρόλο της πρωτεύουσας του πακιστανικού κράτους.

Η πολεοδομική σύλληψη προέβλεπε την κατανομή της Ισλαμαμπάντ σε οκτώ ζώνες: ζώνη κατοίκησης, ζώνη πρασίνου, διοικητικό τομέα, διπλωματικό, εκπαιδευτικό, βιομηχανικό, εμπορικό και αγροτικό. Κι αυτό ακριβώς το σχέδιο υλοποιήθηκε από τους κατασκευαστές .

Εκτός από την κάπως βαρετή για τα γούστα μου ρυμοτομία γεωμετρικής ακρίβειας, η πόλη διαθέτει επίσης είκοσι πανεπιστήμια, δεκάδες πάρκα, ιδιωτικές κλινικές, κάμποσα malls, ενώ παρουσιάζει το υψηλότερο κόστος ζωής της χώρας και συγκεντρώνει βεβαίως σημαντικό μέρος της οικονομικής της ελίτ.

Ο Ισάκ, ο ντόπιος πράκτορας με τον οποίο είχαμε έρθει από καιρό σε ηλεκτρονική επαφή για τις ανάγκες του ταξιδιού μας, ανέλαβε να κλείσει, σύμφωνα με τις οδηγίες μας, μια οικονομική διαμονή στην Ισλαμαμπάντ. Ο ξενώνας όπου θα μείνουμε βρίσκεται, λέει, στην οδό 13 της ζώνης κατοίκησης F7.  Ουάου! 13 και F7; Μόνο σ’ εμένα φαντάζει ως ψιλοχοντροαμερικανιά η εν λόγω κωδικοποίηση των διευθύνσεων;

Σε μια συνοικία όλο μονοκατοικίες και βίλες, ο τηλεκατευθυνόμενος φράχτης ανοίγει πάνω σ’ ένα κηπάκι με γκαζόν, τροπικά λουλούδια και κούνια-καναπέ που παραπέμπουν ευθέως σε good old days of colonial India. Όπως εξάλλου και το πολυάριθμο αντρικό προσωπικό που μας υποδέχεται, με ασαφή μεν αρμοδιότητες πλην όμως σε μόνιμη υποχρεωτική επιφυλακή για την εξυπηρέτηση μιας ανύπαρκτης πλην ημών πελατείας. Μα πού ήρθαμε τέλος πάντων;

Η είσοδος στα ενδότερα ακαριαία διαλύει την αποικιοκρατική εσάνς που νοιώσαμε στον κήπο και μας εισάγει χωρίς άλλη χρονοτριβή σε γνώριμα πλέον χωράφια. Υποτονικός φωτισμός, δύστροπα υδραυλικά και κάνα-δυο ξεφτισμένοι σοβάδες προσφέρουν την απαραίτητη νότα, αν όχι παρακμής σίγουρα πάντως πλημμελούς συντήρησης, στην οποία έχουμε εξοικειωθεί τόσα χρόνια στα καταλύματα των «περίεργων» χωρών όπου συχνάζουμε. Τώρα μάλιστα, πράγματι φτάσαμε στο Πακιστάν!

Εικοσιτέσσερις ώρες περίπου άυπνοι από το ολονύκτιο ταξίδι Αθήνα-Ντόχα-Ισλαμαμπάντ καταρρέουμε ντυμένοι για έναν σύντομο  αναζωογονητικό υπνάκο.  Συνεπέστατος στο μεσημεριανό ραντεβού μας, όπως και το πρωί κατά την παραλαβή μας στο αεροδρόμιο,  ο Ισάκ επανεμφανίζεται την καθορισμένη ώρα για να μας συνοδέψει σε μια βόλτα γνωριμίας με την πόλη.

Δεν το ξέρουμε ακόμα - θα το διαπιστώσουμε στην πορεία - η τύχη έχει φέρει στο δρόμο μας όχι μόνο τον ιδανικό για τις ανάγκες μας ταξιδιωτικό πράκτορα αλλά κι έναν εξαιρετικό άνθρωπο ξεχωριστής ψυχικής καλλιέργειας και ευγένειας.

Για την ώρα ωστόσο είμαστε μόλις στα πρώτα αναγνωριστικά βήματα, κι έτσι η πρότασή του να ξεκινήσουμε την επίσκεψή μας από το κεντρικό τζαμί της πόλης γίνεται δέκτη περίπου ως προτροπή για συμμετοχή μας σε κομάντο αυτοκτονίας. Παρατεταμένη βουβαμάρα και ανταλλαγή βλεμμάτων ανησυχίας μεταξύ μας. Τι κάνουμε; Τρεις δυτικοί εν μέσω αλλαχοσεβούμενων στο ιερό τους χώρο, δεν είναι σαν να προκαλούμε την τύχη μας;

Αντιλαμβανόμενος τους λόγους της αναστάτωσης, ο Ισάκ πολύ ήπια και ήρεμα διασκεδάζει τους φόβους μας. Να μην ανησυχούμε, λέει, ο χώρος του τζαμιού είναι απολύτως ασφαλής. Οι Πακιστανοί καλοδέχονται με χαρά τους ελάχιστους ξένους που ταξιδεύουν στον τόπο τους. Το θεωρούν τιμή τους. Μια επίσκεψη εκεί προσφέρει μια θαυμάσια ευκαιρία για να το διαπιστώσουμε.

Εν τέλει πειθόμαστε να πάμε. Κι αυτή ίσως να ήταν η πλέον σωστή ενέργειά μας για την καταπολέμηση του αόριστου φόβου μετά, εννοείται, από εκείνη της αγοράς των εισιτηρίων για δω. 

Το βάπτισμα του πυρός

To τζαμί Φειζάλ είναι, λέει, το μεγαλύτερο ισλαμικό τέμενος της Νότιας Ασίας και το τέταρτο σε χωρητικότητα πιστών σε ολόκληρο τον κόσμο.

Βασισμένο σε σχέδιο του Τούρκου αρχιτέκτονα Βεντάτ Νταλοκάυ που κέρδισε τον σχετικό διεθνή διαγωνισμό, έχει σχήμα βεδουϊνικης σκηνής περιστοιχισμένης από τέσσερις ογδοντάμετρους μιναρέδες. 

Χτισμένο στα ριζά των λόφων Μαργκάλα, η κατασκευή του ξεκίνησε το 1976 μετά από δωρεά εκατό είκοσι εκατομμυρίων δολαρίων του βασιλιά Φειζάλ της Σαουδικής Αραβίας προς το Πακιστάν γι αυτόν ακριβώς τον σκοπό, πράξη άκρως ενδεικτική της αντίληψής του πετρελαϊκού βασιλείου περί το είδος της βοήθειας που χρειάζεται ο μουσουλμανικός κόσμος. Όλα τα’χε η Μαριορή (το Πακιστάν εν προκειμένω), το φαραωνικών διαστάσεων τζαμί της έλειπε…

Όταν ολοκληρώθηκε το 1986, ήταν μάλιστα το πρώτο σε μέγεθος στον κόσμο εκείνη την εποχή. Η πρωτιά αυτή κράτησε μέχρι το 1993, οπότε ξεπεράστηκε διαδοχικά από άλλα ήδη υφιστάμενα τζαμιά στην Σαουδική Αραβία, το Μαρόκο και το Ιράν που προχώρησαν σε επέκταση των εγκαταστάσεών τους μην και μείνουν πίσω στην κούρσα διασφάλισης πιστών. Θρησκεία Α.Ε., η πρώτη μπίζνα του ηλιακού συστήματος…

Εμάς πάντως αυτό που κυρίως μας ενδιαφέρει να δούμε είναι πώς θα πάει το «βάπτισμα του πυρός», ή αλλιώς τι αντιμετώπιση θα έχουμε από το αλλαχεπώνυμο κοινό.

Το λες και VIP υποδοχή. Μόνο στα χέρια που δεν μας σήκωσαν.

Κάθε βήμα ανθισμένα χαμόγελα. Καλωσορίσατε. Τιμή μας που μας επισκέπτεστε.

Κάθε στάση, χειραψίες (οι άντρες) και νεύματα ευαρέσκειας (οι γυναίκες). Από πού είστε; Πώς σας φαίνεται το Πακιστάν; Μήπως θα μπορούσατε να μας βγάλετε μια φωτογραφία;

Ε, αυτό πια!

Και να σκεφτείς ότι μια από τις μεγαλύτερες ανησυχίες μας ήταν τυχόν βίαιες αντιδράσεις στη θέα των φωτογραφικών. Και να που αντ’ αυτού θα πρέπει να διαχειριστούμε εφ εξής το αντίστροφο πρόβλημα, αυτό του αφύσικου στησίματος μπροστά στον φακό.

Άσε πια τα αιτήματα για selfies με μας αγκαλιά. Το ο,τι ο Παναγιώτης, ο Ζυρ κι εγώ θα καταλήγαμε φωτογραφικά μοντέλα στο Πακιστάν ομολογώ ότι δεν το είχα φανταστεί.

Το άνθος του έθνους

Μετά την αποσυμπίεση της χύτρας του φόβου στο μαρμάρινο περιβάλλον του Φειζάλ, η διάθεσή μας έχει κάνει ένα απότομο άλμα στα όρια του ενθουσιασμού. Μέσα λοιπόν σ’ αυτό το κλίμα γίνεται η μετάβασή μας στο έτερο must αξιοθέατο της Ισλαμαμπάντ, το λεγόμενο Εθνικό Μνημείο του Πακιστάν.

Σε σχήμα λουλουδιού (έτσι τουλάχιστον διατείνεται ο σχεδιαστής του), τα τέσσερα μεγάλα πέταλα συμβολίζουν υποτίθεται τις τέσσερις περιφέρειες της χώρας, ήτοι το Μπαλουσιστάν, το Κιμπέρ, την Πενταποταμία και το Σιντ ενώ τα τρία μικρότερα τις επαρχίες του Γκιλγκίτ-Μπαλτιστάν, του Κασμίρ και των Ομοσπονδιακά Διοικούμενων Φυλετικών Περιοχών.

Εντάξει, δεν τρελαθήκαμε δα κι από το μνημείο αλλά δεδομένου ότι κάπου εδώ εξαντλούνται και τα αξιοθέατα της Ισλαμαμπαντ δεν μας χάλασε κι όλας που το είδαμε!

Σαϊντπούρ

Η μέρα μας φύλαγε το καλύτερο για το τέλος.

Μετά από πρόταση του Παναγιώτη που ήρθε διαβασμένος σχετικά και δεν αφήνει κάτι τέτοια ωραία να του (μας) ξεφύγουν, ο Ισάκ οδηγεί το αυτοκίνητο στο Σαϊντπούρ, ένα χωριό μόλις λίγα χιλιόμετρα έξω από την Ισλαμαμπάντ.

Με περισσότερους από πέντε αιώνες ζωής, το χωριό πήρε τ’ όνομά του από τον Σουλτάνο Σαϊντ Χαν που διαφέντευε την περιοχή κατά τον 16^ο αιώνα, την εποχή του μεγάλου Μογγόλου Αυτοκράτορα Μπαμπούρ.

Κάποια χρόνια αργότερα, όταν ο Σαϊντ Χαν πάντρεψε την κόρη του με τον Τζαχαντζίρ, γιο του Μπαμπούρ και διάδοχό του στον θρόνο των Ινδιών, της χάρισε ούτε λίγο ούτε πολύ ολόκληρο το Σαϊντπούρ ως δώρο γάμου.  

Πριν ωστόσο βιαστείτε να χαρακτηρίσετε λαρτζ και χουβαρντά τον μπαμπά, ας διευκρινίσουμε ότι η ίδια η κόρη, μέσω της οποίας εκείνος θα συμπεθέριαζε με τον αυτοκράτορα, δεν είχε κανέναν απολύτως καημό να παντρευτεί τον διάδοχο. Και γιατί να έχει εξάλλου, όταν μ’ αυτόν τον γάμο απλά προστέθηκε ως μία ακόμη σύζυγος μεταξύ των πολλών της συλλογής,  για την ακρίβεια ως δέκατη πέμπτη στην σειρά, σε σύνολο είκοσι έξι που νυμφεύτηκε τελικά  ο Τζαχαντζίρ στη διάρκεια της ζωής του.  Το λες και χυδαία  αγοραπωλησία ή μου φαίνεται;

Στο μεταξύ, βαμμένο με τα χρώματα του δειλινού, το έτσι κι αλλιώς ατμοσφαιρικό Σαϊντπούρ εμφανίζεται ακόμα ελκυστικότερο.  Μα το ωραιότερο απ’ όλα δεν είναι ούτε τα γραφικά σοκάκια του, οι σκαλιστές πόρτες και τα νωχελικά βουβάλια του, ούτε καν οι δυο ναοί του, ινδουϊστικός ο ένας και σιχ ο άλλος, υπό συντήρηση αμφότεροι, γεγονός οπωσδήποτε αξιοσημείωτο σε μια χώρα συντριπτικά μουσουλμανική και στιγματισμένη μάλιστα ως φονταμενταλιστική.

Το στοιχείο εκείνο που το κάνει πραγματικά ξεχωριστό είναι πως το ρομαντικό του σκηνικό επιλέγεται συστηματικά από τα νεόνυμφα ζευγάρια ως πρόσφορο ντεκόρ για φωτογράφιση μετά βαϊων και κλάδων, ή μάλλον ακριβέστερα μετά γαμήλιας ενδυμασίας και ό,τι αυτή συνεπάγεται από φρου φρου κι αρώματα. Ήτοι  χρυσοποίκιλτες φορεσιές, περίτεχνες κομμώσεις, φανταχτερά κοσμήματα και βεβαίως χέρια λεπτοβαμμένα με εντυπωσιακά σχέδια από χέννα.

Χαράς ευαγγέλια, εννοείται, για τις φωτογραφικές μας μηχανές που βρίσκουν την χρυσή ευκαιρία να κλικάρουν σε σκηνές βγαλμένες, λες, από μπολιγουντιανό βιντεοκλίπ, εισπράττοντας μάλιστα τις ευχαριστίες των ακούσιων μοντέλων για την τιμή που τους γίνεται.

Λίγο αργότερα απολαμβάνουμε επί τόπου το πρώτο γεύμα μας επί πακιστανικού εδάφους, υπό τους ήχους ζωντανής μουσικής, και ρουφώντας κάθε δυνατή πληροφορία από τον Ισάκ που μας κατατοπίζει λεπτομερώς γύρω από το δρομολόγιό μας στον βορρά της χώρας.

Η επίσκεψη στην Ισλαμαμπάντ δεν ήταν παρά το ορεκτικό για να περάσουμε από αύριο στο κυρίως πιάτο.

Μια ώρα πτήση από δω μας περιμένουν οι κοιλάδες των Ιμαλαιών, τα ξεχασμένα κάστρα τους και οι ψηλότερες κορφές του κόσμου. Το πραγματικό ταξίδι αρχίζει αύριο από το Σκαρντού!

Για περισσότερες φωτογραφίες από το Πακιστάν: 

Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν | Πάμε γι' άλλα...

Διαβάστε επίσης:  

ΠΑΚΙΣΤΑΝ 1 - ΙΣΛΑΜΑΜΠΑΝΤ, ΔΑΜΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΦΟΒΟ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν 

ΠΑΚΙΣΤΑΝ 2 - ΣΚΑΡΝΤΟΥ, ΣΤΗ ΣΚΙΑ ΤΩΝ ΓΙΓΑΝΤΩΝ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν 

ΠΑΚΙΣΤΑΝ 3 – ΝΤΑΛΙΚΕΣ-ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΟΥΝΖΑ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

Δείτε το βίντεο του ταξιδιού: ΠΑΚΙΣΤΑΝ, ON THE ROAD | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν 

Μελλοντικά θα ακολουθήσουν αναρτήσεις για ολόκληρο το οδοιπορικό στο Βόρειο Πακιστάν, από τις κοιλάδες των Ιμαλαϊων γύρω από το Σκαρντού μέχρι τον Ινδοκαύκασο και τα χωριά των Καλάς.