ΙΣΛΑΝΔΙΑ - ΑΔΑΜΑΣΤΗ ΓΗ

Front Picture: 

 

Με πιο άστατη ερωμένη από την ισλανδική γη δεν έχω συνευρεθεί ποτέ άλλοτε. Ψυχρή και καυτή από τη μια στιγμή στην άλλη. Ένας αέναος ανταγωνισμός του ήλιου με τα νέφη. Μια εναλλαγή ιλιγγιωδών παράλιων βράχων με απέραντες ειρηνικές πεδιάδες στα χρώματα της πόας και των βρύων. Ένας καμβάς διαχρονικού ιμπρεσιονισμού. Και μια κοινωνία που αν ήταν αντιπροσωπευτική του καπιταλισμού, τότε ο σοσιαλισμός δύσκολα θα ’βρισκε θέση στα όνειρα. Άν ήταν λέμε …

 

Του Κώστα Ζυρίνη

Δημοσιεύτηκε στο ΓΕΩΤΡΟΠΙΟ της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ, τεύχος αρ. 502 / 28.11.2009


http://www.mappery.com/maps/Iceland-Tourist-Map-2.jpg

 

 

Είμαι αραχτός σ’ ένα υπέροχο τραπεζοπαγκάκι μέσα στον καταπράσινο περίβολο της φάρμας του Σάεμπεργκ όπου και το χόστελ που περάσαμε τη νύχτα μας. Ένας ξανθούλης μπόμπιρας με το πλαστικό αυτοκινητάκι του στο χέρι μού ‘ρχεται κοντά μου για δημόσιες σχέσεις.Έχω τον τρόπο μου να επικοινωνώ με τους μπόμπιρες όλου του κόσμου σε μια διεθνή διάλεκτο, εκείνη των εκφράσεων, και κατά προτίμηση των αστείων εκφράσεων. Σε λίγο θα τον κάνω να ξεραθεί στα γέλια και να μην ξεκολλάει από δίπλα μου.




Το ράγκλερ το οδηγούμε εκ περιτροπής με τον Βαγγέλη με μια φιλότιμη προσπάθεια να μην αδικήσουμε ο ένας τον άλλο.

 

Είναι το δικό μας παιχνιδάκι, κάθε άλλο παρά πλαστικό, κάπως πιο μεγάλο από αυτό του προειρημένου μπόμπιρα, και πολύ πιο απαιτητικό. Είναι το θηρίο που θα μας ανεβάσει σε κακοτράχαλα υψώματα και θα διασχίσει ποτάμια.


Στο πίσω κάθισμα έχουμε την Ισαβέλλα και την Καίτη που δεν κλείνουν στόμα σχολιάζοντας το κάθε τι σαν την τρελή χαρά.

 


Το παραθαλάσσιο τοπίο μάς έχει καθηλώσει από την πρώτη στιγμή. Είναι άγριο, επιβλητικό, ψυχρό και, συγχρόνως, ακαταμάχητα γοητευτικό. Είναι το φυσικό σκηνικό των Βίκινγκς.


Μόνο αυτοί θα μπορούσαν να δαμάσουν αυτές τις απίστευτα άγριες ακτές, που κι αυτές με τη σειρά τους θα επιδράσουν στη διαμόρφωση του ψυχισμού τους. Πρέπει να ψάξω τη σχέση ανάμεσα στον κάθε πολιτισμικό χαρακτήρα και στο φυσικό περιβάλλον όπου αυτός αναπτύχθηκε.

 

 

Λιβάδι στη στέγη


Ε, αυτό πια! Δεν είχα ποτέ φανταστεί μια στέγη από άγριο χλοοτάπητα. Το Γκλαουμπάερ θα είναι ο πρώτος οικισμός που θα δω με στέγες σπαρμένες αγριόχορτο και πρέπει να υποθέσω πώς αυτά τα ραδίκια, τσουκνίδες, μολόχες, ή, δεν ξέρω τι άλλο, που ευδοκιμούν στις σκεπές θα πρέπει να εξασφαλίζουν, μαζί με την τοιχοποιία από ηφαιστειακή τύρφη, κι ένα είδος θερμομόνωσης για τους παγωμένους ισλανδικούς χειμώνες. Τι άλλο θα δουν τα μάτια μας;



Το εσωτερικό τους! Ένα ανεπανάληπτο μουσείο οικοσκευής, επίπλωσης σπιτιών και μηχανολογικού εξοπλισμού εργαστηρίων του Δέκατου όγδοου αιώνα και λίγο δώθε. 


Η μέρα μας θα κλείσει στο Ακουρέιρι. Μια υπέροχη πόλη λιμάνι που θεωρείται πρωτεύουσα του ισλανδικού Βορρά με δεκαέξι χιλιάδες κατοίκους. Αν καταφέρω κάποτε να αποδράσω δια παντός απ την Αθήνα θα έρθω να ζήσω εδώ. Μια πόλη κούκλα που αξίζει τον θαυμασμό και τον ενθουσιασμό μας.

Πηγαίνουμε από καφέ σε καφέ, περιφερόμαστε στο λιμάνι, σουλατσάρουμε στα πλακόστρωτά της και κάποιος συμπαθής ρολογάς θα επισκευάσει επιτέλους το ρολόι μου που ‘χει κολλήσει απ τη στιγμή που πλησίασε τόσο κοντά στον αρκτικό κύκλο.



Όταν αφήνεις το Ακουρέιρι είναι σα να εγκαταλείπεις ανωτέρα βία ένα φλερτ που μόλις άρχισε και ορκίζεσαι να γυρίσεις, ακόμη κι αν ξέρεις πως αυτό βρίσκεται στα όρια του αδύνατου.

 

Ο πλανήτης Γη μου κρύβει ακόμη πολλά μυστικά και πρέπει να τα προλάβω.

 

Στο δρόμο για το Χούσαβικ θα σταματήσουμε πολλές φορές για να εμποτιστούμε έτι περισσότερο απ αυτήν την πανέμορφη γη.


Η ράτσα αλόγων που συναντάμε συχνά είναι γηγενής. Δεν τα ‘χουμε δει σε καμιά άλλη χώρα.


Τα χαρακτηρίζει το τσουλούφι που ξεκινά απ τη χαίτη και καταλήγει στο να τους κρύβει τα μάτια σαν τις ακούρευτες «αφέλειες» των παιδικών μου χρόνων.


Υπέροχα ζώα! 

 

 


 

 


Χούσαβικ! Μιλάμε για ένα πανέμορφο λιμάνι δυόμισι χιλιάδων κατοίκων, ψαράδων κυρίως. Εδώ θ’ αγοράσουμε έναν πλου με φαλαινοθηρικό καΐκι αλλά αυτό το «μαστ» το έχω πάρει λίγο ανάποδα. Μου φαίνεται πολύ τουριστικό για τα γούστα μου. Είναι σα να σε κάνουν βόλτα με το τραινάκι στην Πλάκα. Για να μην ενισχύω περισσότερο τη φήμη μου ως στραβόξυλου το δέχτηκα αδιαμαρτύρητα.

Από φάλαινες είδαμε κάνα δυο ουρές και πτερύγια από μακριά και στερημένες κάθε φωτογένειας. Όμως αποζημιώθηκα από ένα ηδύτατο προσωπάκι, γένους θηλυκού φυσικά, που ήξερε να χαμογελά μ’ έναν τρόπο που θ’ αντέξει στη μνήμη μου. Πολύ δε περισσότερο αφού είναι απαθανατισμένο από τη μηχανή μου.



Η γη κοχλάζει


Ο επόμενος στόχος βρίσκεται νοτιότερα προς την ενδοχώρα. Πρόκειται για τη λίμνη Μύβατν αλλά μέχρις εκεί κάθε στάση μας μετουσιώνεται σε σταθμό ζωής γιατί πώς αλλιώς να χαρακτηρίσω τον καταρράκτη Γκόνταφος; Δεν αρκεί καμιά οπτική γωνία, και καμιά απ τις ανθρώπινες αισθήσεις, για να συλλάβει και να ορίσει αυτό το δέος. Θα πρέπει, παρά τις διαμαρτυρίες της προστατευτικής Ισαβέλλας, που δεν πιστεύει πως ακόμη κι εγώ διαθέτω το ένστικτο της αυτοσυντήρησης, να τον δω και να τον αιχμαλωτίσω από γωνίες λήψης αντιπροσωπευτικές και, «συμπτωματικά», άκρως επισφαλείς σχετικά με τη σωματική μου ακεραιότητα.


Και κάθε τόσο ντριν ντριν το κινητό του Βαγγέλη για να του λένε από την Αθήνα χρόνια πολλά επί τη ονομαστική εορτή του γιου του, έλεος!


Η απόλυτη απομυθοποίηση του ταξιδιού.


Στο μεταξύ το ράγκλερ να τιθασεύει σκληροτράχηλα περάσματα από μαύρο κοφτερό χαλίκι μέχρις ότου φτάσουμε στο πεδίο λάβας Ντιμουμποργκίρ, το οποίο είδα κι έπαθα για να το προφέρω σωστά, για να προσεγγίσουμε εν τέλει και την περιώνυμη λίμνη Μύβαντ.


Αλλά, όλα τα λεφτά είναι ο κρατήρας Χβέρφελ, άλλος γλωσσοδέτης κι αυτός.


Όταν επιτέλους φτάνουμε πεζή με τη γλώσσα έξω μέχρι το χείλος του κατάλαβα ότι δεν έχω φάει ακόμη τα ψωμιά μου κι έκανα ένα νοερό ταξίδι στο μακρινό παρελθόν, όταν ο φλοιός της Γης δεν είχε ακόμη ψυχθεί και ξέρναγε καυτή λάβα από παντού. Δε νομίζω ότι θα ήθελα να ήμουν παρών.

 

Μια γη τραχιά, άφιλη και μαύρη σαν κάρβουνο που συχνά διασκεδάζεται από το χρώμα των λειχήνων κι από μια χαμηλή πόα. Λίγο κάτω από την επιφάνειά της βράζει η ηφαιστειακή λάβα. Τέσσερα χιλιόμετρα πέρα από τη λίμνη Μύβατν θα πέσουμε στο γεωθερμικό πεδίο Χβερίρ.


Από πάνω του δεσπόζει ένα γυμνό όρος στο χρώμα της ώχρας. Γύρω μας ένας μεγάλος αριθμός από μικρούς κρατήρες που εκτοξεύουν υδρατμούς. Μοιάζουν με απειλητικούς ηφαιστειακούς κώνους-μινιατούρες που ξερνούν θάνατο.


Στο ίδιο πεδίο άλλοι κρατήρες μ’ ένα αναβράζον πηχτό μολυβί υγρό αγνώστου σε μένα υφής.

 

Μια γοητευτική κόλαση.

 

Η περιοχή είναι διάσπαρτη από λαμαρινοσκεπή εργοστάσια αξιοποίησης της γεωθερμικής ενέργειας. Μέσα σ’ αυτό το σκηνικό μοιάζουν εξωγήινα.

 


Είμαστε πάντα στον ίδιο τραχύ χωματόδρομο που φαίνεται σα να μην έχει τέλος. Ευτυχώς δεν διακλαδίζεται πουθενά, αλλιώς, από την άποψη του προσανατολισμού, με τόσο στροφιλίκι θα ‘χαμε σαλτάρει. Δέκα περίπου χιλιόμετρα πέρα απ το γεωθερμικό πεδίο Χβερίρ εκτείνεται το τεράστιο πεδίο λάβας που ακούει στο όνομα Κράφλα. Εδώ βαδίζουμε πάνω σε σβησμένα κάρβουνα. 


Πιο άστατη ερωμένη από την Ισλανδία δεν έχω συναντήσει. Ψιλοβρέχει, σταματάει, βγάζει για λίγο έναν δειλό ήλιο, μετά σκοτεινιάζει, μετά ξαναβρέχει. Χωρίς τα ρολόγια θα είχαμε χάσει εντελώς την αίσθηση του ημερήσιου κύκλου. Και να σκεφτείς ότι αυτό είναι το ισλανδικό καλοκαίρι! Σκέψου πώς θα ‘ναι ο ισλανδικός χειμώνας!



Πριν φτάσουμε εδώ δεν θα μπορούσα να φανταστώ το παράδοξο σουλούπι αυτών των ισλανδικών προβάτων τα οποία, ειρήσθω εν παρόδω, βόσκουν απολύτως ελεύθερα χωρίς ποιμένες και τσοπανόσκυλα, πράγμα που σημαίνει πως σ’ αυτή τη χώρα κανείς δεν κλέβει τα πρόβατα του άλλου.


Θα χρειαστούν μερικές ώρες για να προσεγγίσω τον καταρράκτη Ντέτιφος από τις οπτικές γωνίες της αρεσκείας μου. Είναι τόσοι πολλοί οι καταρράκτες σ’ αυτή τη χώρα, τόσο μεγάλοι, τόσο θηριώδεις, τόσο επιβλητικοί!


Όλων η μήτρα, βέβαια, είναι παγετωνική και κανένα καλοκαίρι δεν μπορεί να διαταράξει τη ράθυμη μεγαλοπρέπειά τους. 

Τον πλησιάζουμε από ένα κακοτράχαλο μονοπάτι, περίπου άβατο. Τον θέλω μέσα στο κάντρο μου, έτσι, άγριο και τρομερό, λερωμένο απ τις καφετιές αποθέσεις του χώματος που του ‘φεραν οι μανιασμένοι αέρηδες. Ξέρω πως είναι αδύνατο ν’ αποδώσω το άγριο μεγαλείο του. Σημασία όμως έχει να τον πλησιάσω σε απόσταση αναπνοής. Να με μαγέψει. Να του πάρω κι εγώ κάτι. Ό,τι μπορώ.

 

Πορευόμαστε στο δρόμο της επιστροφής προς τη φάρμα μας. Ο Βαγγέλης διατείνεται πως εδώ υπάρχει μια κρατική μηχανή μπολιασμένη με οικολογική ευαισθησία. Έχει δίκιο. Τίποτα δεν προσβάλει την γοητεία της Φύσης. Άνετοι και βατοί χωματόδρομοι, άψογη σηματοδότηση, πουθενά σκουπιδαριό, τίποτα δηλαδή που να θυμίζει Ελλάδα.  Όλοι τηρούν τα όρια ταχύτητας και κανείς τροχονόμος.

 

Και, γενικά, κανείς ένστολος.

 

Ναι, αλλά έχουν ελάχιστο πληθυσμό, πετιέται ο συνήγορος του διαβόλου που ακούει στο όνομα Ισαβέλλα.


Δεν αντιλέγω αλλά θα επιμείνω πως αυτός ο λίγος πληθυσμός έχει μια οικολογική κουλτούρα πρότυπο. Σε κάνει να μην είσαι και τόσο υπερήφανος ως νέο-Έλλην. 


Στο κατάλυμα. Αυτός, πάλι, ο μπελάς να μπαίνουμε ανυπόδητοι σε όλους ανεξαιρέτως τους κατοικημένους χώρους υπονομεύει την ακεραιότητα του νευρικού μου συστήματος. Να βγάζεις και να ξαναβάζεις άρβυλα με τόσα μέτρα κορδόνι είναι ένα γαμώτο! Κι όχι μόνο αυτό, έχω και την απαγόρευση του καπνίσματος! Για ν’ ανάψω το τσιμπούκι μου πρέπει, λέει, να βγαίνω έξω στην παγωνιά. Ούτε καν στ’ αυτοκίνητο δεν μπορώ να καπνίσω διότι, και καλά, θα το μυρίσει ο ενοικιαστής κατά την παράδοση, σε δεκαπέντε μέρες, δηλαδή, και θα μας κάνει ιστορίες.  Σαδιστές!  Αλλά, θα ‘μουν ασυνεπής με τον εαυτό μου αν δεν σεβόμουν τον πολιτισμό των άλλων στο σπίτι τους. Κι έτσι το παίζω νομιμόφρων.


Στη μαύρη καρδιά της Ισλανδίας

 

Η διάσχιση των ποταμιών με το τζιπ με απασχολούσε από την Αθήνα.

 

Δεν είχα τέτοια εμπειρία μέχρι σήμερα και ήταν μια έμμονη ιδέα, μια ανησυχία που δεν την φανέρωνα ούτε στην Ισαβέλλα για να μην την ψαρώσω. Αλλά, πάλι, σκεφτόμουν, αφού κάποιοι τα κατάφεραν γιατί όχι κι εγώ;

 

 

Αυτή τη στιγμή έχουμε μπροστά μας το πρώτο. Δεν πρόκειται για ρυάκι. Πρόκειται για κάτι πολύ πιο ζόρικο. Σταματάμε, κατεβαίνουμε και προσπαθούμε να εκτιμήσουμε.

 

Τι να εκτιμήσουμε; Η ορμή του κάθε άλλο παρά μας ενθαρρύνει.


Οι τρεις  έχουμε ένα αίσθημα μεταβολής και φυγής. Όχι όμως και η Καίτη που πλέει σε πελάγη εμπιστοσύνης. Αλλά να πάμε πού;

 

Ας περιμένουμε να διαπιστώσουμε ότι θα το περάσει κάποιος άλλος και βλέπουμε. Ποιος άλλος; Είμαστε στην άκρη του πουθενά.

 

Έχουμε εγκαταλείψει το Μύβατν και πορευόμαστε προς την καρδιά του νησιού, την ανελέητη κεντρική έρημο. Τέφρα, λάβα, δαιμονισμένοι αέρηδες και παγωνιά. Τίποτε δεν μας κάνει να ελπίζουμε ότι σε εύλογο χρονικό διάστημα θα εμφανιστεί κι άλλο αυτοκίνητο.


Μπείτε μέσα, λέω δήθεν ψύχραιμα. Έκανα τον συλλογισμό να τον διασχίσω γωνιακά. Μέχρι τη μέση της κοίτης μαζί με τον ρου κι αμέσως μετά ορθή γωνία και κόντρα ρεύμα. Κι αν οι κροκάλες έχουν γλίτσα;

 

Πάρτε βαθειά αναπνοή!

 

Κανείς δεν έφερε αντίρρηση.

 

Κι όταν βρεθήκαμε απέναντι άναψα το τσιμπούκι μου.

 

Από δω και πέρα κανένα ποτάμι δεν θα μας αντισταθεί. Αργότερα, και πολλές φορές, όλοι, πλην Καίτης που δεν οδηγεί, θα δοκιμάσουμε την εμπειρία της διάσχισης. Με άριστα!



Στεκόμαστε στο χείλος της τεράστιας καλδέρας του ηφαιστείου Άσκια, τη μαύρη καρδιά της Ισλανδίας.

 

Ο όρος-κλισέ «σεληνιακό τοπίο» εδώ δικαιώνεται και μάλιστα με τη βούλα της ΝΑΣΑ που επέλεξε την περιοχή  ως χώρο ασκήσεων των αστροναυτών του Απόλλων 11 εν όψει της βόλτας στο φεγγάρι.


 


Η κατακλυσμιαία έκρηξη που δημιούργησε αυτόν τον κρατήρα χρονολογείται το Χίλια οχτακόσια εβδομήντα πέντε. Από δω εκτοξεύτηκαν δύο δισεκατομμύρια κυβικά τέφρας μέρος της οποίας προσεδαφίστηκε στην Ηπειρωτική Ευρώπη. Η τέφρα δηλητηρίασε ένα πολύ μεγάλο μέρος από τα κοπάδια της βόρειας Ισλανδίας προκαλώντας έτσι κι ένα κύμα μετανάστευσης  στην Αμερική.

 

Στο χώρο της έκρηξης δημιουργήθηκε η μεγάλη λίμνη Όσκιουβατν, βάθους διακοσίων δεκαεφτά μέτρων και χρώματος Αιγαίου και, λίγο πιο πέρα, η μικρή γεωθερμική λίμνη Βίτι της οποίας το νερό μοιάζει με γάλα. 


Από ένα απότομο μονοπάτι, πολύ ζόρικο απ ό,τι φαίνεται, ανεβοκατεβαίνουν οι εραστές της εν λόγω Βίτι που δεν είναι και λίγοι. Βλέπω και μερικούς ομόφρονές μας, γυμνιστές. Οποία συγκίνηση! Εισηγούμαι να κατέβουμε. Τι διάολο! 


Για περισσότερες φωτογραφίες από την Ισλανδία: 

Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν | Πάμε γι' άλλα...


Το οδοιπορικό σε συνέχειες:

ΙΣΛΑΝΔΙΑ 1 - ΒΕΣΤΦΙΡΔΙΡ, Η ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΑΓΡΙΑ ΔΥΣΗ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν 

ΙΣΛΑΝΔΙΑ 2 - ΒΟΡΕΙΕΣ ΑΚΤΕΣ, ΕΝΑ ΚΛΙΚ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΡΚΤΙΚΟ ΚΥΚΛΟ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

ΙΣΛΑΝΔΙΑ 3 - ΜΥΒΑΤΝ, ΠΥΡ ΚΑΙ ΥΔΩΡ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

ΙΣΛΑΝΔΙΑ 4 - ΑΣΚΙΑ, ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΜΑΥΡΗ ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ ΙΣΛΑΝΔΙΑΣ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

ΙΣΛΑΝΔΙΑ 5 - ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΚΤΗ, ΤΟ ΥΠΕΡΘΕΑΜΑ ΤΟΥ ΠΑΓΟΥ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

ΙΣΛΑΝΔΙΑ 6 - ΑΠΟ ΤΟ LAKI ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΚΡΗΞΗΣ ΣΤΙΣ ΜΑΥΡΕΣ ΠΑΡΑΛΙΕΣ ΤΟΥ VIK | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν


ΙΣΛΑΝΔΙΑ 7 - ΡΕΙΚΙΑΒΙΚ ΚΑΙ ΧΡΥΣΟ ΤΡΙΓΩΝΟ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

ΙΣΛΑΝΔΙΑ 8 - ΧΒΕΡΑΒΕΛΙΡ, ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΤΩΝ ΠΑΡΑΝΟΜΩΝ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

ΙΣΛΑΝΔΙΑ 9 - ΥΣΤΑΤΟ ΧΑΙΡΕ, ΛΑΝΤΜΑΝΝΑΛΑΟΥΓΚΑΡ ΤΩΝ ΧΡΩΜΑΤΩΝ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν