Το πρώτο που έκανε, που λες, η Ραναβαλόνα μόλις κάθισε στον θρόνο της Μαδαγασκάρης, ήταν να θέσει τον χριστιανισμό εκτός νόμου.  Όσοι της λέγανε «όχι! δεν υπογράφω δήλωση μετάνοιας, εγώ χριστιανός γεννήθηκα, χριστιανός θε’ να πεθάνω», ούτε Μακρόνησο, ούτε Ακροναυπλία, τους πετούσε από ψηλά, από τα τείχη του παλατιού της, καμιά κατοστή μέτρα ύψος πάνω από την Ανταναρίβο, και τους έκανε κυμά στα βράχια. Συνοπτικές διαδικασίες …

 

Του Κώστα Ζυρίνη

Δημοσιεύτηκε στο ΓΕΩΤΡΟΠΙΟ της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ, τεύχος αρ. 237 / 30.10.2004

 

Προηγούνται:

ΜΑΔΑΓΑΣΚΑΡΗ 1, ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΟΥ MOORA MOORA. | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν 

ΜΑΔΑΓΑΣΚΑΡΗ 2 - ΤΣΙΝΓΚΥ, ΠΕΤΡΙΝΟΙ ΟΥΡΑΝΟΞΥΣΤΕΣ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν 

ΜΑΔΑΓΑΣΚΑΡΗ 3, ΣΤΟΝ ΤΡΟΠΙΚΟ ΤΟΥ ΑΙΓΟΚΕΡΩ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν 

ΜΑΔΑΓΑΣΚΑΡΗ 4 - ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΥΨΙΠΕΔΑ, ΤΟ ΚΑΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν 

 

Απομαγνητοφώνηση: Σάββατο, τέσσερις Αυγούστου, βράδυ. Μιλώ από την Αντα.. νάνα… ρίβο… Αντανάνα-ρίβο… Ανταναναρίβο. Το μουρμουράω συνεχώς μπας και το εμπεδώσω. Μου θυμίζει την σκουληκομυρμηγκότρυπα που λέγαμε μικροί. Αντα, νάνα …

 

Γι αυτό και οι ντόπιοι απηύδησαν με τους γλωσσοδέτες και τα σαρδάμ, και τελικά την είπαν Τάνα. «Τάνα», σκέτο, τελεία και παύλα!

 

Εδώ και δυο ώρες έχουμε εγκατασταθεί σ’ αυτό το χαριτωμένο ξενοδοχειάκι, το «Ζαν Λαμπόρντ», που το διευθύνει ένας Γάλλος. Από Γάλλους γονείς αλλά γεννημένος εδώ, στην Τάνα. Στοπ.

Είμαι στο μπαρ της ρεσεψιόν. Μόνος. Η Ισαβέλλα ετοιμάζεται να κατέβει για μπρέκφαστ ενώ ο Ορέστης … Βάζω στοίχημα ότι κοιμάται ακόμη. Ο μεσιέ Ανρί … Αυτό το «ρο» πρέπει κάθε φορά να το προφέρω σαν παχύ γάμα. Άσε το «α» που το προφέρω σαν «ο» για να με καταλαβαίνουν. Ο μεσιέ «Ονγί», λοιπόν, μου έφτιαξε μια ομελέτα όπως ακριβώς τη θέλω: τ’ αυγά ημιάψητα με τους κρόκους χυμένους για να βαφτίζω τις μπουκιές του ψωμιού μέσα. Να’ σαι καλά, μεσιέ Ανρί.

 

Δεν έχει αφήσει γωνιά του μπαρ χωρίς μια από τις μινιατούρες της συλλογής του. Μινιατούρες οχημάτων. Αεροπλάνα, καράβια, αυτοκίνητα, ποδήλατα, άμαξες … Καταπληκτικά πράγματα! Χάρηκε όταν του είπα πως είμαι κι εγώ συλλέκτης «μινιατίγ», προφορά ε!... Μοτοσικλετών, κυρίως, και ποδηλάτων από σύρμα. Και μερικά από ξύλο. Μόνο που η δική μου συλλογή δεν πιάνει μπάζα μπροστά στη δική του.

 

Ωστόσο, μέχρι να κατέβει η Ισαβέλλα, είναι ευκαιρία να ρίξω μια ματιά στην ιστορία της Μαδαγασκάρης που αφορά και την Τάνα.

 

Εν συνόψει

… και με δικά μου λόγια φυσικά. Εκεί, λοιπόν, περί στο Δέκατο Έκτο αιώνα, οι διάφορες φυλές, υποφυλές και εθνότητες που συγκροτούσαν τον πληθυσμό της μαδαγασκαριανής μεγαλονήσου άρχισαν να σφάζονται μεταξύ τους διότι οι τότε φύλαρχοι και βασιλίσκοι είπαν, οι μεν στους δε, τα δικά μου δικά μου, και τα δικά σας επίσης δικά μου.

 

Τι λε’ ρε! Είπαν οι δε στους μεν, κι αφιόνισαν κι αυτοί τους δικούς τους υπηκόους με τα περί ανωτερότητας της δικής τους φυλής και άλλες τέτοιες ναζιστικές μπούρδες, και βουρ στον πατσά.

 

Άρχισαν λοιπόν να σκοτώνονται όλοι όσοι φουκαράδες δεν είχαν κανένα συμφέρον να σκοτωθούν. Για τ’ αφέντη το φαϊ, που λέει και ο Βάρναλης. Διότι, ως γνωστόν, οι πραγματικά ανταγωνιστικές «φυλές» είναι πάντα δύο: οι κατέχοντες και οι ψωμολύσσηδες.

 

Αυτό όμως οι ψωμολύσσηδες, μιας και δεν είχε ακόμα γεννηθεί ο Μαρξ, δεν το καταλάβαιναν κι έχαφταν τα γνωστά παραμύθια των αφεντάδων τους περί «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια» κι άλλα τέτοια. Και όρμησαν στο σφαγείο εναντίον των ψωμολύσσηδων της απέναντι φυλής.

 

Αυτοί οι πόλεμοι ανάμεσα στις φυλές κράτησαν κάπου δυο αιώνες για να διαμορφωθούν εν τέλει τα βασίλεια των Σακαλάβα, των Μπετσιμισαράκα, των Αντανόσι, των Μερίνα και τινών υποδεέστερων που δεν αναφέρονται στα βοηθήματά μου.

 

Βέβαια οι ψωμολύσσηδες παρέμειναν ψωμολύσσηδες και οι βασιλιάδες βασιλιάδες. Μόνο που τώρα, στον Δέκατο Όγδοο αιώνα εννοώ, άρχισε η συγκέντρωση της εξουσίας και η συντριπτική πλέον κυριαρχία των Μερίνα. Οι οποίοι Μερίνα θα σημαδέψουν ανεξίτηλα την από κει και πέρα Ιστορία της Μαδαγασκάρης.

 

Οι Μερίνα λοιπόν, που δέσποζαν στα κεντρικά υψίπεδα της μεγαλονήσου και, προς το τέλος του Δέκατου Όγδοου, υπό τον βασιλιά Ρανταμά, ανακήρυξαν ως πρωτεύουσα τους την Ανταναναρίβο. Τ’ όνομα της οποίας δεν μπορώ ακόμα να προφέρω πολύ εύκολα.

 

Εκείνο όμως που ξέρω μετά βεβαιότητος είναι ότι σημαίνει «η πόλη των χιλίων», για να θυμούνται οι νεώτερες γενιές του χίλιους στρατιώτες που ανέλαβαν να τη φυλάνε, όταν η περιοχή πρωτοκατακτήθηκε από τον βασιλιά Αντριανατζάκα το Χίλια Εξακόσια Δέκα.

 

Όταν ο βασιλιάς Ρανταμά αποδήμησε εις Κύριον, το Χίλια Οχτακόσια Είκοσι Οκτώ, τα ηνία της χώρας τ’ άρπαξε η χήρα του, η Ραναβαλόνα η Πρώτη, στης οποίας το παλάτι θα πάμε σήμερα μετά το μπρέκφαστ. Αυτή η Ραναβαλόνα η Πρώτη έχει σημαδέψει με τ’ όνομά της την Ιστορία της Μαδαγασκάρης. Κάπου μάλιστα είδα ν’ αναφέρεται ως «Μαδαγασκαριανός Καλιγούλας». Σημεία και τέρατα η εν λόγω κυρία!

 

Το βασικό χαρακτηριστικό της Ραναβαλόνα της Πρώτης ήταν η κτηνώδης βαναυσότητά της απέναντι σε κάθε τι προερχόταν από τη «Δύση». Από την Ευρώπη εν προκειμένω. Μπορεί και να της έδινα δίκιο αν δεν ήταν τόσο λυσσασμένη σκύλα. Διότι εδώ δεν πρόκειται περί κάποιας εθνικιστικής αγκύλωσης, πρόκειται περί εγκληματικής ψύχωσης. Οι ναζί ήταν προσκοπάκια μπροστά της. Επί των ημερών της αναβαθμίστηκε το στράτευμα ως μηχανισμός εξόντωσης των χριστιανών Μαλαγκάσι («Μαλαγκάσι» σημαίνει Μαδαγασκαριανός-οί). Όπου έβλεπε σταυρό η τρελάρα τα’ παιρνε στο κρανίο. Λες και ήταν ο κόμης Δράκουλας. Στη βάση αυτής της φανατίλας βασάνισε και καταδίωξε απηνώς κάθε ξένο και, κυρίως, μισιονάριο που βρισκόταν στην γεωγραφική της εμβέλεια. Πλην του γκόμενου.

 

Ο γκόμενος ήταν Γάλλος και έφερε το όνομα του ξενοδοχείου στο οποίο έχουμε ήδη καταλύσει: «Ζαν Λαμπόρντ». Αυτός ο Ζαν Λαμπόρντ δεν ξέρω τι σωματικά ή άλλα χαρίσματα είχε, πάντως επηρέαζε βαθύτατα την κυρία. Αλλά όσο βαθιά κι αν την επηρέαζε δεν κατάφερε να την εξανθρωπίσει. Εκτός κι αν ήταν κι αυτός του ιδίου φυράματος και δεν το ξέρω. Πες, πες, λοιπόν, ο Ζαν Λαμπόρντ κατάφερε να προωθήσει τη δυτική τεχνολογία στο νησί, πείθοντας τη λυσσασμένη σκύλα πως η τεχνολογία δεν έχει θρήσκευμα και πως δια της τεχνολογίας θα είναι ακόμη πιο ισχυρή βασίλισσα. Μάσησε η Ραναβαλόνα η Πρώτη. Η χειρότερη διαστροφή είναι η εξουσία.

 

Ντιντιέ, ο «γκιντ»

Δυο μεγάλα υγρά μάτια να σε κοιτάζουν σχεδόν ικετευτικά. Ρακένδυτος, ξεχαρβαλωμένες σαγιονάρες και να επιμένει: «Ζε σουί γκιντ, μεσιέ, ζε σουί…» Ως «γκιντ» δεν πείθει και τόσο αλλά θα μπορούσε ίσως … Καλύτερα να τον προσλάβουμε, λέει ο Ορέστης, στο κάτω κάτω είναι πολύ πιο αξιοπρεπές να θέλει να δουλέψει από το να επαιτεί όπως τόσοι άλλοι εδώ πέρα. Συμφωνήσαμε ομοφώνως. Κι εξάλλου θα μπορούσε ίσως να φανεί εξαιρετικά χρήσιμος στην περίπτωση που θα προέβαινα σε κάποια φωτογράφηση όχι και τόσο σύννομη. Πάντα χρειάζεσαι έναν γκιντ, με ή χωρίς εισαγωγικά, γιατί ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να σου προκύψει. Κι εν προκειμένω, ένας όχι και τόσο νόμιμος γκιντ είναι συνήθως πιο ικανός να σε ξελασπώσει στην περίπτωση που η ευλαβής προσήλωση στη νομιμότητα είναι απολύτως ανταγωνιστική προς τις φωτογραφικές επιδιώξεις. Κομάν τ’ απέλ τι, μον αμί; Ντιντιέ, μεσιέ!

 

Στην είσοδο του ευρύτερου αρχαιολογικού χώρου δεσπόζει ένας πέτρινος αετός. Λέγεται Βοχομαχέρι, λέει ο Ντιντιέ, και είναι σύμβολο της βασιλικής δυναστείας της Μαδαγασκάρης. Όλο το πλάτωμα του λόφου είναι διάσπαρτο από παλάτια διαφόρων εποχών. Οι επόμενοι βασιλιάδες έχτισαν τα παλάτια τους πάνω ή δίπλα στα παλάτια των προηγούμενων. Ψιλοαχταρμάς αλλά πολύ ενδιαφέρον.

 

Αυτό είναι ότι απόμεινε από την Ρόβα, μαντάμ-μεσιέ. Και τι εστί «Ρόβα», Ντιντιέ; Έτσι λέγεται το παλάτι της Ραναβαλόνας της Πρώτης, μεσιέ. Κατασκευάστηκε το Χίλια Οκτακόσια Τριάντα Εννέα από τον σύμβουλό της Ζαν Λαμπόρντ, και υψωνόταν πάνω σ’ ένα στύλο από παλισάνδρη...

 

Η παλισάνδρη, μαντάμ-μεσιέ, είναι ένα είδος ξύλου εκλεκτής ποιότητας, χρώματος καφέ με αποχρώσεις προς το κίτρινο και χρειάστηκαν δέκα χιλιάδες άντρες για να το σύρουν από τα τροπικά δάση των ανατολικών ακτών μέχρι την Ανταναναρίβο, ενώ μια χιλιάδα εργάτες πέθαναν καθ’ οδόν. Αυτός ο στύλος που λέτε, είχε ύψος τριάντα εννέα μέτρα.

 

Ραναβαλόνας συνέχεια

Το πρώτο πράγμα που έκανε η Ραναβαλόνα η Πρώτη μόλις κάθισε στον θρόνο ήταν να θέσει τον χριστιανισμό εκτός νόμου.  Της στεκόταν στο στομάχι. Ίσως και να προτιμούσε το ελληνικό δωδεκάθεο που’χε τόσο ωραία παιδιά, πού ξέρεις; Όσοι της λέγανε «όχι! Δεν υπογράφω δήλωση μετάνοιας, εγώ χριστιανός γεννήθηκα, χριστιανός θε’ να πεθάνω», ούτε Μακρόνησο, ούτε Ακροναυπλία, τους πετούσε από ψηλά, από τα τείχη του παλατιού, καμιά κατοστή μέτρα ύψος, και τους έκανε κιμά στα βράχια. Μερικούς μάλιστα τους έριχνε δεμένους μ΄ένα σκοινί από τον αστράγαλο κι έτσι δεν είχαν την τύχη να καταλήξουν στα βράχια. Αν δεν τσακίζονταν τα κόκκαλά τους με το τράνταγμα, τους άφηνε να πεθάνουν κρεμασμένοι ανάποδα ουρλιάζοντας, για να παραδειγματιστούν οι ζώντες προσήλυτοι στο χριστιανισμό.

 

Άλλοτε πάλι, όταν είχαν περάσει καλά τη νύχτα με τον Γάλλο και ήταν στα πάνω της, έδενε τους χριστιανούς σε κάτι παλούκια μπηγμένα σε χαντάκια, τα οποία χαντάκια πλημμύριζε με βραστό νερό. Καμιά φορά μάλιστα, αλλά πολύ σπανίως, τους «χάριζε» τη ζωή: τους φόραγε ένα πολύ βαρύ και σφιχτό σιδερένιο περιλαίμιοκαι τους αμόλαγε στα βουνά και στα λαγκάδια. Τόσο βαρύ και τόσο σφιχτό, που αν δεν πήγαιναν από σπασμένο σβέρκο θα πήγαιναν από ασιτία.

 

Και δεν είχε άχτι μόνο τους χριστιανούς. Μυριζόταν παντού προδότες. Είχε ξεπαστρέψει όλο της το περιβάλλον. Αν της κάρφωναν κάποιον, έστελνε αυτόν τον κάποιον με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας σε μια επιτροπή από καθάρματα που παρίσταναν τους δικαστές.

 

Εκεί οι κατηγορούμενοι υποχρεώνονταν να καταπιούν τρία κομμάτια από κοτόπουλο ζυμωμένα με κάποιο εξαιρετικά τοξικό καρπό της Μαδαγασκάρης ονόματι «τανγκίν». Τα θύματα σπάραζαν από φρικτούς πόνους. Αν κατάφερναν να ξεράσουν και τα τρία κομμάτια, τη γλίτωναν. Αν ξέρναγαν μόνο ένα ή δυο κηρύσσονταν ένοχοι. Σ’ αυτήν την περίπτωση στέλνονταν στον δήμιο, ο οποίος τους έκοβε και τα τέσσερα άκρα (ή και τα πέντε αν ήσαν αρσενικοί) με το πριόνι, τους έραβε μέσα σ’ ένα τομάρι βοδιού και τους έδινε στους βοηθούς του να τους εγκαταλείψουν στην ύπαιθρο χώρα μέχρις ότου πεθάνουν και τους φαν’ τα τσακάλια.

 

Μια άλλη εκδοχή

Δεν είναι ακριβώς έτσι, μαντάμ-μεσιέ. Αυτά που διαβάζετε για τη Ραναβαλόνα την Πρώτη είναι η εκδοχή των Γάλλων και γενικότερα των Ευρωπαίων. Είναι γεγονός ότι η Ραναβαλόνα ήταν τόσο σκληρή όσο λέγεται, αλλά το πρόβλημά της δεν ήταν ο χριστιανισμός. Το πρόβλημά της ήταν όλοι αυτοί οι Ευρωπαίοι κατακτητές, και κυρίως οι Γάλλοι, που εκτός από Γάλλοι τύχαινε να είναι και χριστιανοί. Και που χρησιμοποιούσαν τον χριστιανισμό ως μέσον διείσδυσης και κυριαρχίας στη χώρα μου.

 

Το πρόβλημα της Ραναβαλόνα της Πρώτης δεν ήταν παρά η εθνική ανεξαρτησία της Μαδαγασκάρης. Απόδειξη ότι ο σύμβουλος και εραστής της, ο Ζαν Λαμπόρντ, ήταν Γάλλος και χριστιανός.

 

Αυτήν την εκδοχή, Ντιντιέ, μον αμί, δεν την είχαμε σκεφτεί! Όπως δεν είχατε σκεφτεί, μαντάμ-μεσιέ, πως και οι δικοί σας Αντρούτσος, Γκούρας και τόσοι άλλοι δεν ήσαν δα και τόσο αβροί με τους Τούρκους κατακτητές σας. Αλλά αυτό το τελευταίο δεν μου το είπε ο Ντιντιέ, γιατί δεν έχει ιδέα από ελληνική Ιστορία. Απλώς το σκέφτηκα.

 

Ντιντιέ, εδώ γράφει «απαγορεύεται η φωτογράφιση», κι εκεί κάτω βλέπω έναν ένστολο τύπο, φύλακα προφανώς, που με κόβει ασκαρδαμυκτί, τι κάνουμε; Πα προμπλέμ, μεσιέ, αν μου δώσετε να του δώσω μισό δολάριο, θα κοιτάζει αλλού για όση ώρα θέλετε.

 

Και όσο ο φύλακας (ξανα)θαύμαζε την Τάνα από ψηλά, εγω φωτογράφιζα τα απαγορευμένα με την ησυχία μου. Για την ακρίβεια, φωτογράφιζα ένα τμήμα ανακτορικού συγκροτήματος που καταστράφηκε από πυρκαγιά το Χίλια Εννιακόσια Ενενήντα Πέντε. Πώς συνέβη; Διακρίνω ένα πονηρό υπομειδίαμα στο πρόσωπο του Ντιντιέ, ή έτσι μου φαίνεται; Είχαν δοθεί πολλά λεφτά από διεθνείς οργανισμούς για τα έργα συντήρησης και αναστήλωσης, μεσιέ… Ε, και; Ε, να …λέγεται πως φαγώθηκαν αλλού και προκειμένου να καλυφθεί το γεγονός… Καλά, άσε, μην εκτίθεσαι, σέβομαι τον πατριωτισμό σου.

 

Και ολίγη απομαγνητοφώνηση:

Απομαγνητοφώνηση: Βράδυ. Βρίσκομαι στο μπαρ του «Ζαν Λαμπόρντ». Μια μέρα πλήρης εντυπώσεων. Σχήματα, χρώματα, φωνές…

 

Πώς να τα βάλω σε μια τάξη όλα αυτά; Βρίσκομαι σε μια θαυμάσια χώρα ή σε μια χώρα θαυμάτων;

 

Ξεκίνησα με το παρελθόν της, με τις ωδίνες του τοκετού της, με την Ραναβαλόνα, και με τον Ντιντιέ, που από μόνος του είναι η εικόνα της χώρας του σήμερα. Μια χώρα χρωμάτων, δυστυχίας και αγνότητας. Τι θα πει αγνότητα σ’ αυτή την περίπτωση δεν ξέρω… Σταματώ γιατί ο μεσιέ Ανρί φέρνει την τεκίλα μου. Μερσί μποκού, μεσιέ Ονγί!

 

Αγνότητα θα πει …Θα πει εγγύτητα του είναι και του φαίνεσθαι. Αυτά που βλέπεις, που ακούς, δυστυχία, χαρά, αγαπη, δόλος, να είναι καθαρά και προφανή. Χωρίς δεύτερες και τρίτες σκέψεις. Χωρίς μάσκες καθωσπρεπισμού. Αλλά πως είναι δυνατόν εγώ, ένας πολιτισμικά μπερδεμενος «Δυτικός», να νιώσω σε βάθος αυτήν την απλότητα;

 

Ο Ντιντιέ δεν έγινε σκιά μας. Ο Ντιντιέ έγινε με τη θέλησή του μέλος της παρέας μας. Χωρίς αξίωση για επί πλέον αμοιβή, πέρα από τη χαρά του να δείξει την πόλη του σε τρεις ξένους. Γι αυτό και θα μείνει φτωχός. Αλλά και πλούσιος. Μ’ έναν πλούτο ψυχής προ πολλού χαμένο από μας τους παγκοσμιοποιημένους «Δυτικους».

 

 

Όπου πουλιέται το οτιδήποτε

Η παλιά πόλη είναι η πολιτισμική ταυτότητα της Ανταναναρίβο. Ως προς την αρχιτεκτονική τουλάχιστον. Σπίτια παλιά τα περισσότερα, κεραμοσκεπές λοξές με βαθιά κλίση, ευρύτατη χρήση του ξύλου. Και χρώματα, χρώματα! Δρόμοι στενοί. Με τη  βρωμίτσα τους, δεν λέω. Οι κάτοικοί της νεγροϊνδονησιοασιάτες, μια διακριτική φυλετική πρόσμιξη, χωρίς τίποτε το αμιγώς αφρικάνικο.

 

Η λίμνη Ανόσι στο κέντρο της Ανταναναρίβο, από ψηλά φαντάζει αριστούργημα. Μια μικρή νησίδα στο κέντρο της φιλοξενεί το μνημείο πεσόντων στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ένας ευθύς μακρύς διάδρομος ενώνει την όχθη με το μνηεμείο. Ο Ντιντιέ δεν δείχνει πρόθυμος να πάμε. Είχε δίκιο. Ο διάδρομος είναι ένα επιμηκές υπαίθριο ουρητήριου και αφοδευτήριο. Σ’ ε λα βι, μον αμί!

 

 

Λεωφόρος Ανεξαρτησίας. Τεράστια! Με απίθανα μαγαζιά για όλα τα δύσκολα γούστα. Με ακριβά αυτοκίνητα, ακριβές μπουτίκ, κυριλάτα ξενοδοχεία, αποικιακή αρχιτεκτονική, αψιδωτούς διαδρόμους κατά μήκος των πεζοδρομίων, άπειρους ζητιάνους και άπειρους ελαφροχέρηδες. Είναι ο πιο κεντρικός δρόμος-πλατεία της πόλης. Στην αφετηρία, όπου και συναντιέται με τους κλιμακωτούς δρόμους που τραβούν την ανηφόρα, εδράζονται τα λαϊκά παζάρια όπου πουλιέται το οτιδήποτε. Ένα όργιο λαικής αγοράς. Το στοιχείο μου!

 

Οι μέσοι όροι

Απομαγνητο-φώνηση: Τα στοιχεία, αχ αυτά τα στοιχεία! Γροθιά στο στομάχι! Λοιπόν… Μαδαγασκάρη: επιφάνεια κάτι λιγότερο από εξακόσιες χιλιάδες τετραγωγικά χιλιόμετρα, δηλαδή όσο τέσσερις Ελλάδες. Πληθυσμός: δεκαοχτώ εκατομμύρια, αραιοί κι ωραίοι για να μην συγκαίγονται. Μέχρις εδώ καλά. Τα ζόρικα έπονται.

 

Κατά κεφαλή εισόδημα: διακόσια εξήντα δολάρια ετησίως! Μήπως κάνω λάθος; Όχι.

 

Τα κιτάπια μου λένε ότι η Μαδαγασκάρη είναι η ενδέκατη πιο φτωχή χώρα στον κόσμο. Ω τι κόσμος μπαμπα!

 

Επίσης λένε ότι ο μισός της πληθυσμός είναι κάτω των είκοσι χρόνων. Τόπος στα νιάτα!

 

Μόνο που αυτά τα νιάτα έχουν προσδόκιμο ζωής τα πενήντα πέντε χρόνια για τους άντρες και τα πενήντα οκτώ για τις γυναίκες… Το δε δεκαπέντε τοις εκατό των παιδιών πεθαίνουν πριν συμπληρώσουν τον πρώτο χρόνο της ζωής τους. Εμ, πώς να μην είναι αραιοκατοικημένη η χώρα!

 

Κι ας γεννάει έξι παιδιά κατά μέσο όρο κάθε γυναίκα. Και δέκα να γένναγε, με τέτοια θνησιμότητα, πάλι αραιοκατοικημένη θα ήταν.

 

Περίπου οι μισοί κάτοικοι, είναι αναλφάβητοι. Τι να κάνουν; Αφού πρέπει να δουλεύουν από τα πέντε τους χρόνια. Το ένα τέταρτο του πληθυσμού ζει σε πόλεις. Τώρα το «ζει» είναι πολύ σχετικό. Ηλεκτρικό διαθέτει μόλις ένα νοικοκυριό στα δέκα. Όπως και τρεχούμενο νερό. Έτσι εξηγούνται και οι τόσες μπουγάδες στα ποτάμια. Όσο για τουαλέτες, άσε καλύτερα. Μόλις το δύο τοις εκατό…

 

Δεν ενθουσιάστηκε ο μεσιέ Ανρί από το γεγονός ότι καλέσαμε στο μαγαζί του τον Ντιντιέ για το δείπνο. Του ‘δωσα πάντως να καταλάβει πως για μας η ωραία Ανταναναρίβο είναι πρώτα απ’ όλα κάποιοι άνθρωποι σαν το Ντιντιέ και όχι οι μινιατούρες στα ράφια του «Ζαν Λαμπόρντ».

 

Για περισσότερες φωτογραφίες:

Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν | Πάμε γι' άλλα... 

Διαβάστε επίσης για τη Μαδαγασκάρη:

ΜΑΔΑΓΑΣΚΑΡΗ 1, ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΟΥ MOORA MOORA. | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν 

ΜΑΔΑΓΑΣΚΑΡΗ 2 - ΤΣΙΝΓΚΥ, ΠΕΤΡΙΝΟΙ ΟΥΡΑΝΟΞΥΣΤΕΣ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν 

ΜΑΔΑΓΑΣΚΑΡΗ 3, ΣΤΟΝ ΤΡΟΠΙΚΟ ΤΟΥ ΑΙΓΟΚΕΡΩ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν 

ΜΑΔΑΓΑΣΚΑΡΗ 4 - ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΥΨΙΠΕΔΑ, ΤΟ ΚΑΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν 

ΜΑΔΑΓΑΣΚΑΡΗ 6 - ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΙΣΑΛΟ, ΑΦΡΙΚΑΝ ΓΟΥΕΣΤΕΡΝ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν 

ΜΑΔΑΓΑΣΚΑΡΗ 7 - ΝΟΣΥ ΜΠΕ, ΚΥΝΗΓΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΚΤΙΝΑ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

ΜΑΔΑΓΑΣΚΑΡΗ 8 - ΖΑΦΙΜΑΝΙΡΥ, "ΟΙ ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΑΥΤΩΝ ΠΟΥ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ" | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

ΜΑΔΑΓΑΣΚΑΡΗ 9 - Η ΓΗ ΤΩΝ ΜΠΑΟΜΠΑΜΠ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν