ΛΙΒΥΗ 1, ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ ΣΑΧΑΡΑΣ

Η απόλυτη αρμονία της άμμου με το μπλε του ουρανού. Κίτρινες, ξανθές, καφετιές καμπυλώσεις, όλο μυστήριο και κάλεσμα. Η Σαχάρα είναι γένους θηλυκού. Σε παίρνει και σε πάει. Κι όταν θυμώσει, δεν έχεις πού να κρυφτείς. Γίνεσαι μηδενικό. Άθυρμα στην οργή της. Κόκκος κι εσύ από τους κόκκους της.

 

Του Κώστα Ζυρίνη

Δημοσιεύτηκε στο ΓΕΩΤΡΟΠΙΟ της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ, τεύχος αρ. 486 / 08.08.2009

Είμαστε στο αεροδρόμιο της Τρίπολης. Της Λιβύης, όχι της Πελοποννήσου. Η Ισαβέλλα, η Καίτη, ο Σάτσο και ο ομιλών στο μαγνητόφωνο. Μας έχουν ήδη κοτσάρει, χωρίς να μας δώσουν την παραμικρή εξήγηση, έναν τυπάκο της κρατικής Ασφάλειας. Μας συστήθηκε μεν, αλλά έχω ήδη ξεχάσει τ’ όνομά του.

 

Παρά το επιτήδευμά του, έχει καλή φατσούλα, μάλλον ευγενικά χαρακτηριστικά, καθαρό βλέμμα και μικρή ηλικία. Θα είναι, λέει, ο συνοδός μας. Μπορεί και να λέγεται Φατχί.  

 

 

Δεν ξέρω αν θα μας προσέχει από τίποτα ληστές ή αν μας προσέχει από τους εαυτούς μας στην περίπτωση που εκφραστούμε απαξιωτικά για το καθεστώς της χώρας του. Όπου να ‘ναι απογειωνόμαστε για το Νότο της χώρας. Ο τυπάκος θα πετάξει μαζί μας.

 

Προσγειωνόμαστε αισίως στο αεροδρόμιο της πόλης... Πώς διάολο λέγεται αυτή η πόλη, ρε παιδιά, την ξέχασα κι όλας! Σέμπχα… Σέμπχα! Θ’ αργήσω να το εμπεδώσω. Σέμπχα! H Σέμπχα λοιπόν, σύμφωνα με τον χάρτη μου, βρίσκεται κάπου στο κέντρο και δυτικά αυτής της τεράστιας χώρας που είναι γεμάτη άμμο.  

 

 

Στο αεροδρόμιο μας περιμένει ένα πλατύ χαμόγελο κάτω από ένα τεράστιο τουρμπάνι. Είναι του Χουσεϊν, του ξεναγού μας. Ετών είκοσι δύο ο Χουσεϊν, παιδαράς και σταθερά γελαστός.

 

Έξω από το αεροδρόμιο μας περιμένουν δύο φορ γουίλ ντράιβ. Σ’ αυτό που θα επιβαίνουμε εμείς, οδηγός θα είναι ο Άλατο. Το άλλο είναι φορτωμένο στη σχάρα του με ξύλα για ν' ανάβουν, λέει, φωτιές στην άμμο και να μας μαγειρεύουν.

 

Το οδηγεί ένας στιβαρός μουστακαλής που ακούει στο όνομα Αμπντουσαλάμ. Κατευθυνόμαστε προς κάποιο ξενοδοχείο. Νύχτα.

 

 

Ένα ξενοδοχείο σχετικά κυριλάτο. Στη ρεσεψιόν συμπληρώνουμε τα στοιχεία μας. Η αίσθηση ότι βρισκόμαστε στην καρδιά της Σαχάρας είναι συναρπαστική! Από αύριο αρχίζει το ταξίδι της μεγάλης διάσχισης... Για την ώρα χρειάζομαι ένα καλό μπάνιο κι έναν καλό ύπνο σε καθαρά σεντόνια γιατί απ αύριο, και για δέκα μέρες, κάτι τέτοια πλεονεκτήματα του πολιτισμού θα πρέπει να τα ξεχάσω.

 

 

Εικοσιμία του Δεκέμβρη, πρωί. Ξεκινάμε από τη Σέμπχα με τα δύο τέσσερα επί τέσσερα.

 

Πορευόμαστε μέσα από μια υποφερτή άσφαλτο με ικανοποιητική ταχύτητα σε περιοχές που παίζουν μεταξύ όασης και παρυφών ερήμου.

 

Φτιάχτηκα τραγουδώντας Λοΐζο, Λεοντή, Θεοδωράκη και μου γεννήθηκε η επιθυμία να ανοίξω πάλι την κουβέντα στο αν η εποχή μας παράγει πολιτισμό ή όχι. Και γιατί για μια περίοδο γένναγε πολιτισμό σ' όλους τους τομείς της τέχνης ενώ σήμερα δεν παράγει παρά ξενόφερτα και μάλιστα σκουπιδοειδή καταναλωτικά προϊόντα.

 

Έπνιξα την επιθυμία μου γιατί οι δικοί μου θα μου καταλογίσουν πάλι εμμονές. Τους έχω, λέει, πρήξει, όλα τα ίδια και τα ίδια. Λες;

 

Μια μικρή αλεπού

Έχουμε μπει στην απόλυτη Έρημο. Είναι κάτι που σε παίρνει και σε πάει. Δεν θυμάμαι πόσες φορές το έχω ξαναζήσει, και αν το έχω ξαναζήσει σε τέτοια ένταση και τέτοιο μεγαλείο! Όλες οι άλλες έρημοι τις οποίες έχω σημαδέψει με τα βήματά μου έχουν αυτή τη στιγμή ξεθωριάσει από τη μνήμη μου…

 

Η απόλυτη αρμονία της Φύσης και το μπλε του ουρανού από πάνω, οι κίτρινες, ξανθές, καφετιές καμπυλώσεις, οι όλο μυστήριο και κάλεσμα! Η Έρημος είναι γένους θηλυκού, σκέφτομαι. Οι έξοχες καμπυλώσεις της παραπέμπουν σε τέλεια στήθη, γλουτούς και εφηβαία… Ανεβοκατεβαίνουμε τους αμμόλοφους με σχετικά μεγάλη ταχύτητα γιατί αλλιώς, δεν γίνεται, θα κολλήσουμε. Είναι εντυπωσιακό το πόσο καλά την ξέρουν οι οδηγοί μας.

 

 

Έπαθα έναν μετρίου μεγέθους πανικό γιατί η μία από τις μηχανές μου δεν συνεργάζεται με τις μπαταρίες της. Συνέχισα με τη δεύτερη ελπίζοντας να μη μου πάθει κι αυτή τα ίδια αλλά τελικά έλυσα το πρόβλημα της πρώτης.

 

Κάτι τέτοιες λαχτάρες μπορούν να μου καταστρέψουν το ταξίδι. Διότι ταξίδι χωρίς αξιόπιστη φωτογραφική είναι για μένα αδιανόητο. Την ημέρα που δεν θα μπορώ να φωτογραφίζω θα σταματήσω να ταξιδεύω, τελεία και παύλα!

 

Είμαστε αραχτοί στις όχθες μιας λίμνης που άκουσα να την ονοματίζουν Ουμ αλ Μάα, στην καρδιά της ερήμου.

 

Υπέροχο τοπίο, απίστευτο! Μια λίμνη μες την Έρημο!

 

Οι όχθες της στολίζονται με φοίνικες, λόχμες, έως και άνθη. Γύρω γύρω αμμόλοφοι και κάποιοι μοναχικοί φοίνικες..

 

Η Φύση πάντα θα ξεπερνά τη φαντασία αφού η φαντασία είναι παράγωγο της Φύσης.

 

Ο ήλιος όπου να ‘ναι δύει. Τα αντίσκηνά μας είναι ήδη στημένα στην άμμο σε απόσταση δέκα μέτρων το ένα από το άλλο. Τα αυτοκίνητα λίγο πιο πέρα σχηματίζουν μεταξύ τους ένα γάμα. Μέσα στο γάμα έχει στηθεί η τέντα κι από κάτω της ο Χαμίς, ο μάγειρας, ετοιμάζει το βραδινό μας.

 

Το κρύο δυναμώνει. Έχω φορέσει ισοθερμική φανέλα, πουκάμισο, μάλλινο καλσόν κάτω από το παντελόνι, ενισχυμένες κάλτσες, πουλόβερ, γιλέκο και το βαρύ ανοράκ από πάνω. Τώρα καταλαβαίνω τι κρύο θα κάνει τη νύχτα αλλά αυτό που βλέπω να με περιβάλλει είναι ανυπέρβλητο. Αυτή τη στιγμή οι ντόπιοι, σε κάποια απόσταση εκατό, διακόσια μέτρα απόσταση ο ένας απ τον άλλο, προσεύχονται γονατιστοί, Αλλάχ, Αλλάχ, μπιρ Αλλάχ και έτσι.

 

         

Νύχτα. Έχουν ανάψει κι έχουν μαγειρέψει στη φωτιά ένα φαγητό αγνώστου συνθέσεως. Τέλος πάντων, νόστιμο είναι, ιδίως όταν πεινάς.

 

Εκεί πάντως που δίνει ρέστα ο Χαμίς είναι στο σερβίρισμά του. Στον τρόπο που διακοσμεί τους δίσκους του. Ένας αδικημένος εικαστικός που παρεμπιπτόντως είναι και καλός μάγειρας!

 

Είμαστε φωλιασμένοι στην ορθή γωνία που σχηματίζουν τα δύο αυτοκίνητα με τη φωτιά ανάμεσά μας. Κάνει κρύο αλλά όχι φοβερό. Ευτυχώς, διαθέτουμε εξαιρετικά καλό εξοπλισμό από άποψη ρούχων κι αν εξαιρέσουμε τα πόδια αυτή τη στιγμή δεν αισθάνομαι το σώμα μου να κρυώνει ιδιαίτερα.

 

Εντοπίζω δυο φωσάκια να κινούνται νευρικά στο σκοτάδι. Όσο πλησιάζουν διακρίνω και τον φορέα τους: μια μικρή αλεπού! Την έφερε η μυρουδιά του φαγητού. Περιφέρεται γύρω μας.  Φοβάται, φεύγει, ξανάρχεται. Δυο φωσάκια που χορεύουν αδέξια. Ξεθαρρεύει, πλησιάζει, ξαναφεύγει… Δυο τεντωμένα αφτιά προς τα πάνω, δυο ποδαράκια προς τα κάτω και στη μέση τα λαμπυρίζοντα μάτια. Τι βρίσκει να φάει ένα σαρκοφάγο θηλαστικό μέσα στην έρημο; Μας έχει πλησιάσει, μας κοιτάζει έτοιμη να το σκάσει στην παραμικρή μας ύποπτη κίνηση. Δεν έχω ξανάρθει στη ζωή μου σ’ επαφή με μία αλεπού, έτσι, τόσο κοντά, τόσο γλυκά και παιχνιδιάρικα. Θα ’θελα να μπορούσα να τη χαϊδέψω. Η αλεπού όμως είναι έξυπνο ζώο, δεν εμπιστεύεται τους ανθρώπους.

 

Ο Χαμίς λίγο πιο πέρα καθαρίζει τα σκεύη. Το δείπνο τελικά ήταν γευστικότατο, ιδίως αν σκεφτείς τις συνθήκες της παρασκευής του.

 

Τώρα παίζει το τσάι. Είναι αυτό που λέμε «τσάι στη Σαχάρα».

 

Βράζει στην τσαγιέρα μαζί με τη ζάχαρη πάνω στην πυροστιά. Στη συνέχεια το ρίχνουν στα μικρά ποτηράκια από ένα ύψος μισού μέτρου για να κάνει αφρό, μιλάμε για πολύ σημάδι. Από τα ποτηράκια το ξαναρίχνουν στην τσαγιέρα και τούμπαλιν κάμποσες φορές. Λένε πως έτσι γίνεται πιο νόστιμο. Για να το λένε!

 

Τόσο καθαρό έναστρο ουρανό σπάνια βλέπουμε στη διάρκεια της ζωής μας. Ένα δυνατό αστέρι επάνω μας. Να ‘ναι ο πολικός αστέρας; Δεν ξέρω, ποτέ δεν ήμουν καλός σ’ αυτά.

 

Ο Αμπντουσαλάμ αρχίζει να χτυπάει ρυθμικά  τα δάχτυλά του στο άδειο πλαστικό μπιντόνι. Ο Χουσεϊν, ο Άλατο και ο Χαμίς  ακολουθούν χτυπώντας παλάμες και γόνατα. Μια εκπληκτική μουσική αναβλύζει από το τίποτα.

 

Το κέφι ανεβαίνει. Ο Αμπντουσαλάμ θα μερακλώσει και θα σηκωθεί για να χορέψει. Τραγουδούν τα δικά τους, τα Τουαρέγκ, ρυθμικά και μακρόσυρτα, κάτω από τον έναστρο θόλο. Τα καταγράφω στο μαγνητόφωνο αλλά ξέρω πως η απόδοσή του δεν θα είναι παρά ένα τσουρούτικο ίχνος της πραγματικότητας. Αυτό το βιώνει κανείς μόνο μία φορά στη ζωή του. Ξέρω τι λέω. Η μικρή αλεπού εξακολουθεί να περιφέρεται γύρω μας.

 

Τρέχοντας στην άμμο

Έχουμε ξεκινήσει από τον καταυλισμό πριν από δύο ή τρεις ώρες.. Χάνουμε τις ημερομηνίες, χάνουμε τις ημέρες, χάνουμε τις ώρες, χάνουμε την αίσθηση του χρόνου, χάνουμε την αίσθηση του χώρου..

 

Και η χθεσινή νύχτα ήτανε παγωμένη. Πέρασε πάντως υποφερτά αφού τα αντίσκηνα είναι κατάλληλα για την περίσταση, οι υπνόσακκοι  πολύ γεροί και το ισοθερμικό φανελάκι με το καλσόν που φόρεσα καλή θωράκιση.

 

Έξω από το αντίσκηνο η θερμοκρασία είχε πέσει κάτω από το μηδέν. Το χάραμα οι πλαγιές των αμμόλοφων που άργησε να τις δει ο ήλιος έμειναν υπόλευκες από την παγωμένη υγρασία για κάμποση ώρα.

 

Ακριβώς: πάγος στην έρημο Σαχάρα!

 

Φορτώσαμε λιγάκι φύρδην μίγδην τα πράγματα διότι είναι σχεδόν αδύνατο να τα φορτώνεις στο ίδιο πάντα σημείο κι επομένως πάρα πολύ δύσκολο να τα ξαναβρίσκεις.

 

Τρέχουμε σαν παλαβοί ανεβοκατεβαίνοντας με ορμή τους αμμόλοφους.

 

Υπάρχει μια τεχνική να οδηγάς στην άμμο. Δεν μπορεί ο καθένας. Εκεί που νομίζω ότι πάει, κολλήσαμε, ο Άλατο χαμογελάει πονηρά, σαν να μου λέει, τι διάολο, μπρίκια κολλάμε;

 

Έχω οδηγήσει ευδοκίμως σε πολύ ασυνήθιστες συνθήκες αλλά εδώ δεν θα φτουρούσα χωρίς προηγούμενη εξάσκηση. Αν εξαιρέσουμε τα πολύ σπάνια ίχνη από σχετικά πρόσφατες ροδιές, είναι απίστευτο το πώς βρίσκουν τα περάσματα όπου η άμμος θα μας αντέξει χωρίς να κολλήσουμε.

 

Το κέφι μας είναι στο ζενίθ πλην Σάτσου που πρέπει να 'χει κρυολογήσει κι αντί να του συμπαραστεκόμαστε του κάνουμε πλάκα: «εσύ ο σκληρός άντρας, ο οικοδόμος!» και κάτι τέτοια. Τρέχουμε, τρέχουμε, τρέχουμε…

 

… Όχι ακριβώς στο «πουθενά», κάπου στο βάθος διακρίνονται κάτι δεντράκια. Στη σκιά μιας λιανής ακακίας θα μας ετοιμάσουνε το μεσημεριανό μας. Και μετά βλέπουμε. Φάγαμε μέσα στην απεραντοσύνη της άμμου, χαλαρώσαμε, βαρύναμε.. Θα 'θελα πάααρα πολύ να πάρω έναν ύπνο αλλά!.. δεν γίνεται, φεύγουμε.

 

Νύχτα. Η φωτιά καίει ανάμεσά μας. Μας φωτίζει κατά το ήμισυ. Μας κάνει αγριωπούς. Σαν από ταινία τρόμου.

 

Το τσάι βράζει. Ο Άλατο κάνει σχέδια πάνω στην άμμο, με τα δάχτυλά του, και μετά τα σβήνει για να κάνει άλλα.

 

Καταπληκτικά σχέδια!. Η πιο τρανταχτή απόδειξη ότι το ταλέντο είναι έμφυτο. Γεννιέσαι μ’ αυτό.

 

Σκέφτομαι ότι ο μεγάλος Μίκης θα έκλαιγε σε διαφορετικές νότες και μουσικά διαστήματα απ’ ό,τι τ’ άλλα μωρά αλλά δεν το εκφράζω μεγαλόφωνα γιατί θα με κράξουν.

 

Εκτός από τον Άλατο με τα γραφιστικά του, έχουμε και τον Χουσεϊν που μας θέτει πολλά γεωμετρικά και αριθμητικά τεστάκια στην άμμο.

 

Εγώ δεν έλυσα ούτε ένα. Σε κάτι τέτοια διαπρέπει η Ισαβέλλα. Γι αυτό και την έχω ως υπουργού επί των οικονομικών μου.

 

Είμαι οριζοντιωμένος. Βλέπω πάνω μου τις Πλειάδες, βλέπω τη Μεγάλη Άρκτο… δεν βλέπω τη μικρή. Ακόμη και αυτή η φαινομενολογία θα μπορούσε να επιφέρει ανεπαίσθητους ψυχικούς κραδασμούς.

 

 

Μου ήρθε στο νου ο Μενέλαος Λουντέμης μ΄εκείνο το παιδί που μετρούσε τα’ άστρα. Μέλιο δεν το έλεγαν;

         

Δεν έχει ανατείλει ακόμα. Άρχισε να φωτίζει πίσω από τον αμμόλοφο κι όλα είναι παγωμένα. Οι δικοί μας έχουν ανάψει φωτιά στην άμμο για τσάγια μας.

 

Καλημέρα, Καίτη! Πλησιάζει σαν οπτασία με το στρωματάκι της στα χέρια. Αδιαλείπτως μαγεμένη.  

 

Η θερμοκρασία πρέπει να είναι λίγο πάνω από το μηδέν, τα χέρια κοκαλώνουν.

 

 

Η μισή μούρη του Σάτσο προβάλλει από τη σχισμή του ανοίγματος της σκηνής του. Κάποιος βουρτσίζει τα δόντια του. Όλα αυτά τα  πρωινά, δύσκολα να περιγραφούν. Δυσάρεστα αλλά και γοητευτικά μαζί.

 

Καλά, ένας απ αυτούς τους τρελούς πλένει και τα πόδια του με το μισοπαγωμένο νερό, δεν είναι δυνατόν! Ο ήλιος έχει ανατείλει κι ωστόσο τα  δάχτυλα κρέμονται από το κρύο ενώ δυο από τους Τουαρέγκ μας κυκλοφορούν ξυπόλητοι. Και να σκεφτεί κανείς ότι κοιμούνται στην ύπαιθρο χωρίς αντίσκηνο.

 

 

Σε μια μασχάλη βράχων

Δεν θυμάμαι πόσες ημέρες είμαστε δω. Δεν μ’ αρέσει να κοιτάζω την ατζέντα μου, αυτό είναι από τις δουλειές της Αθήνας. Εδώ παραδίνεσαι. Εδώ ο χρόνος είναι πολύ διαφορετικός απ’ αυτόν της βιομηχανοποιημένης ζωής μας.

 

Τώρα διατρέχουμε μια τεράστια επίπεδη περιοχή από μαύρη σαν κάρβουνο πέτρα. Σαν από θρυμματισμένο γρανίτη. Ένα ακόμη σεληνιακό τοπίο. Το λέω κι ας μην έχω προσσεληνωθεί ποτέ μέχρι σήμερα. Μια ακόμη όψη της Σαχάρας.

 

 

Κατεβήκαμε σ' ένα φαράγγι το οποίο δίχως άλλο, σε κάποιους προϊστορικούς αιώνες, σμιλεύτηκε από το νερό κάποιου ζωοδότη ποταμού κι αιώνες πάλι αργότερα εποικίστηκε από τον χόμο σάπιενς. Αυτό μαρτυρούν οι αναρίθμητες βραχογραφίες που έγιναν από ανθρώπινο χέρι. Εκπληκτικές ζωγραφιές και σμιλεύματα των οποίων το χρώμα διατηρείται ακόμα. Σκηνές από τις τότε ανθρώπινες δραστηριότητες. Σκηνές με ζώα, όπως ελέφαντες, καμηλοπαρδάλεις, στρουθοκαμήλους, ρινόκερους και αιλουροειδή, για παράδειγμα, που αν μη τι άλλο μαρτυρούν ότι η Σαχάρα δεν ήταν πάντα έρημος. Στα βράχια αυτά είναι γραμμένη η προϊστορία μας. Στοιχηματίζω πως ο Πικάσο εμπνεύστηκε από δω.

 

Είμαστε στο σημείο όπου θα καταυλίσουμε. Μας περιβάλλουν αμμόλοφοι σκιασμένοι μ’ έναν τρόπο εκπληκτικό χάρη στο σχήμα τους. Ο Χαμίς έχει στήσει τον μπερντέ του και ο Χουσεϊν έχει ανάψει τη φωτιά. Είναι μια γλυκιά ώρα λίγο πριν αρχίσει το κρύο της νύχτας.

 

 

Μου λείπει πολύ το κόκκινο κρασί, αλλά τι να γίνει, σε ισλαμική χώρα βρίσκομαι!

 

Με τους γηγενείς του κομβόι μας συνδεόμαστε κάθε μέρα και περισσότερο. Κάθε μέρα μπορούμε και λέμε κι ένα αστείο παραπάνω.

 

Είναι, νομίζω, Χριστούγεννα για κάποιους άλλους πληθυσμούς. Ο χρόνος έχει διασταλεί, οι μέρες είναι γεμάτες. Δεν ξεχωρίζουν από την ανατολή και τη δύση, ξεχωρίζουν από την εναλλαγή ή όχι των τοπίων.

 

 

Οδεύουμε πάντα προς τα δυτικά και νότια. Μπαίνουμε σε περιοχές με βραχώδη όρη, τραπεζοειδή κυρίως. Διαβρωμένα από τη βροχή και τον αέρα. Σκουρόχρωμα, άγρια γλυπτά ενός τρελαμένου θεου. Χωρίς αρμονία, χωρίς τη συνήθη λογική της Φύσης. Εδώ τη σμίλη κρατούσαν οι ξεσαλωμένοι αέρηδες. Μεθυσμένοι Αίολοι.

 

Η αμμώδης έρημος εναλλάσσεται με μια άλλη, στικτή από αραιή και πού χαμηλή χλωρίδα. Κάποια σκίνα, κάποια σκληροτράχηλα αγριόχορτα και, στην καλύτερη περίπτωση, κάποιες μοναχικές ακακίες.

 

Το τοπίο καθηλώνει. Όσο απέραντη είναι η Έρημος, τόσο αισθάνομαι να με συνθλίβει. Αισθάνομαι την ασημαντότητά μου, την αδυναμία να εκφράσω αυτό που νιώθω, αυτό που βλέπω, και κυρίως αυτό που σκέφτομαι. Ίσως αν απελευθερώσω μιαν άναρθρη δυνατή κραυγή αυτό να με ανακουφίσει. Είναι στιγμές που νοιώθεις μόνος, μηδενισμένος απέναντι στο χωρίς αρχή και τέλος Σύμπαν.

 

Βλέπω κάτι καμήλες μπροστά μας, γκρίζες, αραχτές, μαζί με τον Βεδουίνο τους. Τις προσπερνάμε.

 

Η Έρημος με τα βράχινα γλυπτά της με καταβροχθίζει, με αποκοινωνικοποιεί. Τέτοιοι ακραίου ψυχικοί κραδασμοί μού συμβαίνουν σε κάποια ταξίδια για να δυναμιτίσουν τον πολιτισμικό κομφορμισμό με τον οποίο ματαίως θωρακίζομαι στη χώρα μου.

 

Άλμα σε κάποιον επόμενο καταυλισμό. Άλλο τοπίο. Αυτή η Σαχάρα θα μας τρελάνει! Από σήμερα βιώνουμε ένα απέραντο δάσος από βράχους. Βράχους μαύρους, μετέωρους. Απορείς πώς στέκονται. Εκφράζουν την απόλυτη άρνηση του λείου της άμμου που τους περιβάλλει.

 

 

Βρήκαμε μια μασχάλη τέτοιων μαύρων βράχων για να στήσουμε τα τσαντήρια μας. Ένα απέραντο μέχρις εκεί που φτάνει η ματιά τοπίο από λίθινους σχηματισμούς, τόσο διαφορετικούς μεταξύ τους όσο και ίδιους. Σαν γκρίζες τσακισμένες πολυκατοικίες σ’ ένα τοπίο άμμου.

 

 

Η ευκλείδια γεωμετρία είναι ανθρώπινη επινόηση. Η φύση δεν χαμπαριάζει από τέτοια, έχει τους δικούς της νόμους, τα δικά της μέτρα και σταθμά. Ο άνεμος είναι ένας αναρχικός γλύπτης.

 

 

Ο Χουσεϊν θέλει να μου δείξει τα χνάρια από τα πατήματα ενός ποντικού της ερήμου. Φαίνεται πως με καταλαβαίνουν εύκολα τι ψώνιο είμαι με κάτι τέτοια. Βαδίζω και παραμιλώ στο μαγνητόφωνο.

 

Ελισσόμενος μέσα στο δάσος των μετέωρων βράχων κάνω πεντακόσια βήματα μακριά από το σημείο που έχουμε τ’ αυτοκίνητα και τ’ αντίσκηνα. Ο κίνδυνος να χαθεί κανείς εδώ είναι μεγάλος Το σημαντικότερο σημάδι που μπορώ να βάλω για να μην χαθώ, αν απομακρυνθώ από τον καταυλισμό, είναι τα αποτυπώματα από τα πέλματα των παπουτσιών μου. Αλλά κι αυτά δεν είναι σταθερά. Όταν θελήσει ο άνεμος, θα τα σβήσει για να με τρελάνει.

 

 

Δεν τα έσβησε. Ακολουθώντας τα χνάρια μου, επέστρεψα στον καταυλισμό. Με την ψάθα στρωμένη στην άμμο, ένα ακόμη τσάι στη Σαχάρα με περιμένει για ν’ αποχαιρετίσω τη μέρα.

 

Για περισσότερες φωτογραφίες:

Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν | Πάμε γι' άλλα...

Διαβάστε επίσης για τη Λιβύη:

ΛΙΒΥΗ 2 - ΓΚΑΤ, ΤΟΥΑΡΕΓΚ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

ΛΙΒΥΗ 3 - ΣΤΟ ΛΑΒΥΡΙΝΘΟ ΤΗΣ ΓΚΑΝΤΑΜΕΣ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν