ΓΚΑΝΑ 1 - ΜΑΥΡΟΣ ΕΒΕΝΟΣ

Submitted by Isabelle on Τρί, 12/06/2011 - 20:30

Front Picture:

Η αύρα του Ατλαντικού χαϊδεύει μια δίχως τέλος παραλία με ολόλευκη άμμο. Διακριτικά φωλιασμένες στην αγκαλιά των φοινικόδεντρων, πέντε έξι υπέροχες καλύβες συμπληρώνουν το κλισέ του παραδείσου. Κι άντε τώρα μέσα σ’ αυτήν τη μαγική εικόνα να χωρέσει ο νους την ασύλληπτη βία που επί αιώνες είχε στήσει αιματηρό χορό κατά μήκος ολόκληρης της ακτογραμμής της Γκάνα, της αποκαλούμενης άλλοτε «Χρυσής Ακτής».

Της Ισαβέλλας Μπερτράν

Δημοσιεύτηκε στο ΓΕΩΤΡΟΠΙΟ της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ, τεύχος αρ.441/04.08.2008

Τι κάνεις άμα στην ταξιδιωτική παρέα, εκτός από τον Κώστα και τον Σάτσο, συγκαταλέγεται και ΤοΜαράκι (εις μίαν λέξη) που ως πρωτάρα στη Μαύρη Αφρική, επιμένει αμέτι μουχαμέτι να γνωριστεί προσωπικά με ένα προς ένα τα είδη της άγριας πανίδας;

- Βρε Μαράκι μου, λάθος χώρα διάλεξες, αφού το ξανάπαμε, τα ζώα δεν είναι το δυνατό σημείο της Γκάνα. Πρόλαβαν οι άνθρωποι και τα εξόντωσαν. Έχεις ακούσει ποτέ κανέναν να πηγαίνει στην Γκάνα για σαφάρι;

- Μα διάβασα πως στο εθνικό πάρκο Μόλε διασώζονται ακόμα αρκετοί ελέφαντες και πως άμα κανείς περιφερθεί εκεί για μερικές ώρες έχει μεγάλες πιθανότητες να συναντήσει κάποιον.

- Ναι, δεν λέω, αλλά για δες τον χάρτη, το Μόλε είναι σ’ του διαόλου τη μάνα κι ακόμα παραπέρα. Να διασχίσουμε όλη τη χώρα μόνο και μόνο για ένα αβέβαιο τετ α τετ μ’ ένα παχύδερμο;

Αντί απάντησης, βαρύς αναστεναγμός, κι ένα ύφος στωικής απογοήτευσης που θα συγκινούσε ακόμα και πέτρα. Πόσο μάλλον εμένα. Πώς να παραγνωρίσεις την επιθυμία της κολλητής σου; Γίνεται; Δεν γίνεται.

- Ντάξει ρε Μαράκι, κομμάτια να γίνει, ας πάμε και στο Μόλε!

Οι «οκτώ-εννιά ωρίτσες το πολύ» που, σύμφωνα με τον ενοικιαστή του μίνι βαν, απαιτούνται για το οδικό ταξίδι από την πρωτεύουσα Άκρα στο Μόλε έχουν ήδη γίνει δεκατρείς και από εθνικό πάρκο ούτε ίχνος.

Άσε που έχει νυχτώσει προ πολλού και πορευόμαστε πλέον μέσα στα μαύρα τα σκοτάδια. Κάτι μου λέει πως έχουμε χαθεί. Όσο καλόκαρδος είναι ο οδηγός μας, άλλο τόσο άσχετος δείχνει προς την περιοχή.

- Έχεις ξανάρθει σ’ αυτά τα μέρη, Γκόντγουιν;

- Όχι κυρία, πρώτη φορά ταξιδεύω μακριά από την Άκρα.

Τώρα μάλιστα! Στου κασίδι το κεφάλι. Ήτοι τα πράγματα είναι λίγο χειρότερα απ’ ό,τι υποψιαστήκαμε.

Ώσπου, μετά από δύο επιπλέον ώρες αναγκαστικού «Γκάνα μπάι νάιτ», με κάμποσα άσκοπα σούρτα-φέρτα σε λάθος χωματόδρομους, να σου επιτέλους το Μόλε, πλην όμως με σφαλισμένη την πρόσβαση.

Ο φύλακας που με σαγιονάρες και φανελάκι έχει χρεωθεί να φρουρεί Θερμοπύλες είναι ανένδοτος: Η είσοδος απαγορεύεται μετά τη δύση του ηλίου, τελεία και παύλα.

Η επίδειξη ωστόσο ενός χαρτονομίσματος με το κεφάλι του Τζορτζ Ουάσιγκτον κάνει το θαύμα και ως άλλο «Σουσάμι άνοιξε» επισύρει χωρίς άλλο την ανύψωση της μπάρας. Ουφ! Πάει κι αυτό.

Η επιστροφή των ελεφάντων

Την επόμενη μέρα, το φως του ήλιου αποκαλύπτει όλο το λιτό μεγαλείο του αφρικανικού τοπίου.

Οι απλές εγκαταστάσεις διαμονής και εστίασης του πάρκου χαίρουν πανοραμικής θέας πάνω στην πυκνή σαβανοειδή βλάστηση που απλώνεται μέχρι όπου φτάνει το μάτι. Ας ελπίσουμε ότι οι περίφημοι ελέφαντες θα μας κάνουν τη χάρη να εμφανιστούν στο ραντεβού.

Αμ δε. Από ένα ζευγάρι Άγγλων επισκεπτών μαθαίνουμε ότι λαθροκυνηγοί τραυμάτισαν τις προάλλες ένα νεαρό αρσενικό κι από τότε δεν έχει θεαθεί προβοσκίδα ούτε για δείγμα. Άγνωστό για πόσο, ολόκληρο το κοπάδι φαίνεται να άλλαξε περιοχή για λόγους προφύλαξης. Επειδή όμως η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, αποφασίζουμε μολοταύτα να δοκιμάσουμε την τύχη μας συμμετέχοντας στο περιπατητικό σαφάρι που ξεκινάει σε λίγο.

Ο οπλισμένος ρέιντζερ προσπαθεί να εμφυσήσει αισιοδοξία στην ομάδα. Ακόμα κι αν οι ελέφαντες αποδειχθούν και σήμερα ακριβοθώρητοι, θα αποζημιωθούμε αλλιώς. Στο Μόλε διαβιούν, λέει, τριάντα τρία είδη ερπετών (άσε καλύτερα!), μια ποικιλία τριακοσίων και βάλε πτηνών (καλά τα πουλάκια, δεν λέω, αλλά μάλλον φτωχά ως αντίβαρο), καθώς και ενενήντα τρία είδη θηλαστικών (εδώ κάτι πάει να γίνει), μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται βουβάλια, αντιλόπες, ελάφια, αγριόχοιροι και πίθηκοι.

Και για του λόγου το αληθές, ιδού και το πρώτο δείγμα πρωτεύοντα, και μάλιστα καταμεσής του δρόμου. Οι κραυγούλες έκπληξης κι ενθουσιασμού της Μαρίας δεν συμβάλουν ωστόσο στην παράταση της παραμονής του στο έδαφος. Σε κλάσματα δευτερολέπτου ο κοντοσυγγενής του είδους μας την έχει κοπανήσει στην ασφάλεια του πλησιέστερου δέντρου. Να περπατάτε αργά και να μιλάτε ψιθυριστά, υπενθυμίζει τα αυτονόητα ο επικεφαλής.

Μετά από τρεις ώρες εξερεύνησης, ο απολογισμός εντοπισμού πανίδας είναι μάλλον φτωχός: μόλις δυο αγριογούρουνο και τρεις γαζέλες. Ο Σάτσο σχολιάζει:

- Σιγά τα ζώα. Τέτοια διαθέτουμε και στην Ελλάδα.

Όσο για τον Κώστα, από το ρυθμό των κλικ είναι φανερό ότι δεν διακατέχεται δα κι από κάποια ιδιαίτερη φωτογραφική έξαρση. Μόνο ΤοΜαράκι που δεν έχει ξαναδεί δια ζώσης ούτε λαγό δεν χάνει τον ενθουσιασμό της με τίποτε.

- Αχ, δεν ήταν υπέροχα τα ελαφάκια;

‘Ωσπου:

- Ακίνητοι!

Ο προστακτικός τόνος του ρέιντζερ δεν σηκώνει δεύτερη κουβέντα. Εξάλλου το προτεταμένο του δάχτυλο φανερώνει αυτοστιγμεί την αιτία της οδηγίας. Καμιά πενηνταριά βήματα μπροστά μας, μια συμπαγής μάζα έξι τόνων κινείται νωχελικά ανάμεσα στους θάμνους, κουνώντας πέρα δώθε τον χαρακτηριστικό γκρίζο σωλήνα διαμέτρου αποχετευτικού αγωγού. Μπίνγκο! Λίγη ώρα αργότερα, η τύχη μας χαμογελάει ξανά και μας φέρνει φάτσα με φάτσα μ’ ένα ζευγάρι που καταλαγιάζει την πείνα του τσακίζοντας και καταβροχθίζοντας κλαδιά από μια φουντωμένη ακακία. Η επιστροφή των ελεφάντων του Μόλε είναι γεγονός.

Με πλώρη στην Ταμάλε

Μετά τις ευτυχείς παχυδερμικές μας συναντήσεις, η επόμενη μέρα μας βρίσκει εκτός πάρκου, με κατεύθυνση την Ταμάλε. Όχι για πολύ. Λίγα χιλιόμετρα μετά το Μόλε, το γαμήλιο γλέντι που έχει ανάψει στη Λαραμπάνγκα επιβάλει οπωσδήποτε μια στάση. Γέλια, φωνές, παλαμάκια και στροβιλισμός στον τρελό ρυθμό των κρουστών. Το άφθονο φοινικόκρασο δείχνει να έχει επιφέρει τα αναμενόμενα. Όσοι προσκεκλημένοι δεν έχουν ήδη σωριαστεί στο έδαφος λιάδα στο μεθύσι, τρεκλίζουν σε προχωρημένη κατάσταση ευθυμίας. Και γιατί όχι εξάλλου; Τουλάχιστον αυτοί δεν πρόκειται μετά να γκαζώσουν με τα χίλια σε κάποια παραλιακή.

Όσο για το τζαμί του χωριού, εξαίσιο δείγμα της αποκαλούμενης δυτικοσουδανέζικης αρχιτεκτονικής, λες και εισήχθη κατ' ευθείαν από τη γειτονική Μπουρκίνα Φάσο ή το Μαλί όπου και η κοιτίδα του εν λόγω ρυθμού.

Έργο μαυριτανών εμπόρων του 13ου αιώνα και μοναδικό στο είδος του σε ολόκληρη την Γκάνα, είναι ένα μικρό κομψοτέχνημα. Άσε που εκτός από τόπο προσευχής των πιστών του Αλλάχ, αποτελεί και διαχρονική πηγή χαράς των παιδιών. Με τα δοκάρια του ξύλινου οπλισμού να εξέχουν σαν αγκάθια φραγκοσυκιάς από τους λάσπινους πυργίσκους, πού αλλού θα βρίσκανε καλύτερο αναρριχητικό πεδίο;

Με την πλώρη και πάλι στραμμένη προς ανατολή, η σαβάνα επανέρχεται, αχανής και κυρίαρχη όπως και πρώτα. Μοναδικές σημαδούρες της διαδρομής, οι τερμιτοφωλιές που ξεπροβάλλουν μέσα από το ξανθό χορτάρι σαν γλυπτές απομιμήσεις υψικάμινων χαλυβουργίας καθώς και τα δέντρα μαχόγκανι στη σκιά των οποίων ξαποσταίνουν βοσκοί και κατσίκες. Αραιά και πού, κάποια συστάδα από λασποψαθοκαλύβες συμπληρώνει τον πίνακα, μαζί με το παιδικό τσούρμο που κάθε φορά εφορμά ακάθεκτο χαιρετίζοντας το πέρασμα μας.

Ένα απλωμένο χωριό

- Ταμάλε εν όψει!

- Αχ, τι καλά! Να κάνουμε επιτέλους κι ένα ζεστό ντουζάκι.

- Εγώ πάντως Μαράκι στη θέση σου δεν θα το έδενα και κόμπο.

- Μα γιατί βρε Κώστα μου; Σε κοτζάμ πόλη φτάνουμε!

Όντως. Με πληθυσμό γύρω στις τριακόσιες χιλιάδες, η Ταμάλε είναι η μεγαλύτερη πόλη της Βόρειας Γκάνα και πρωτεύουσα της αντίστοιχης περιοχής.

Μόνο που η χρήση της λέξης «πόλη» είναι ολίγον παραπλανητική εν προκειμένω, τουλάχιστον με βάση τα πρότυπα που οι περισσότεροι εξ υμών, εκ Δύσης ορμώμενοι, αποδίδουμε στον όρο. Μια πιο ακριβής περιγραφή θα ήταν ίσως αυτή ενός πάρα, μα πάρα πολύ απλωμένου χωριού ή, ακόμα καλύτερα, ενός πλέγματος χωριών, όπου το καθένα απ’ αυτά ξεκίνησε κάποτε να χτίζεται αυτόνομα και σε αρκετή απόσταση από τα διπλανά, πριν καταλήξει με τα χρόνια να ενωθεί μαζί τους καθώς γέμιζαν τα μεσοδιαστήματα με τις πρόχειρες κατασκευές των εκάστοτε νεοφερμένων.

Εξ ου και η σημερινή αλληλουχία συνοικισμών με χωμάτινους δρόμους και χαμηλά σπιτάκια, στην πλειονότητα ισόγεια, λάσπινα και αχυροσκεπή - ή με στέγες από λαμαρίνα για τους πιο «ευκατάστατους» - οριοθετημένων μεταξύ τους από κάποιες ελάχιστες ασφάλτινες αρτηρίες, όπου και τα μόνα «σύγχρονα» κτίρια της πόλης.

Σε μία απ’ αυτές τις κεντρικές λεωφόρους, εντοπίζουμε και το κατάλυμά μας, ένα κλασικό επαρχιακό ξενοδοχειάκι των δεκαπέντε δολαρίων, με την εύπορη (για αφρικανικά δεδομένα) πελατεία του από περιοδεύοντες «εμπορικούς αντιπροσώπους» και εν γένει «επιχειρηματίες», συχνά συν γυναιξί και τέκνοις.

- Ορίστε, σας το ‘λεγα πως θα ‘χει θερμοσίφωνα, θριαμβολογεί ΤοΜαράκι. Ρώτησα στη ρεσεψιόν και μου το επιβεβαίωσαν.

- Ελπίζω να σου εξήγησαν και πως λειτουργεί όταν έχει διακοπή ρεύματος, την προσγειώνει ο Σάτσο που σέρνει το σακίδιό του σιχτιρίζοντας στον κατασκότεινο διάδρομο.

Ο Κώστας που στο μεταξύ έχει προηγηθεί στα δωμάτια επιστρέφει στο διάδρομο για να εκφράσει την απορία του.

- Μα καλά, σε ξενοδοχείο για χαρέμια με φέρατε;

Όλα τα κρεβάτια είναι (χωρίς υπερβολή) τετράδιπλα και καταλαμβάνουν τα δυο τρίτα του χώρου. Κάτι μου λέει ότι πρέπει να έχουν κοιμίσει ουκ ολίγες γκανέζικες αγίες οικογένειες, μπαμπάς, μαμά και τα όσα παιδάκια τους – κατά κανόνα όχι λιγότερα από τέσσερα - αγκαλιά και πλάι πλάι. Όσο για λευκούς πελάτες, ούτε λόγος.

Η Ταμάλε έτσι κι αλλιώς σπάνια βλέπει τουρίστες αφού δεν διαθέτει κάποιο ιδιαίτερο αξιοθέατο. Σ’ αυτό εξάλλου το γεγονός έγκειται και η χάρη της. Παραδομένη στον εαυτό της και ανεπηρέαστη από ξένες επιδράσεις, ολόκληρη η πόλη προσφέρεται τελικά ως ένα ιδανικό πεδίο παρατήρησης αναλλοίωτης αφρικανικής ζωής. Όρεξη μόνο να ’χεις να περιδιαβαίνεις γειτονιές και σοκάκια και να συλλέγεις στιγμιότυπα. Και αυτό ακριβώς κάνουμε, με πραγματικό «συν» το φρέσκο βλέμμα της Μαρίας η οποία εντοπίζει και σχολιάζει τα πάντα, ανανεώνοντας συνάμα και την υπερβολικά ίσως εξοικειωμένη ματιά ημών των «παλαιότερων».

- Πω πω, κοιτάξτε τι μπόγους κουβαλάνε οι γυναίκες στα κεφάλια τους!

- Απίστευτο! Κατσίκες βόσκουν στην κεντρική λεωφόρο!

- Είδατε πως γίνεται το πλύσιμο με τις λεκάνες μπροστά στις πόρτες των σπιτιών; Όλα τα απόνερα κατευθείαν στο δρόμο!

Ο Σάτσο δεν είναι λιγότερο εντυπωσιασμένος, μόνο που ως συνήθως το παίζει «υπεράνω»:

- Έπρεπε να σε είχα στα Πετράλωνα την δεκαετία του εξήντα. Εκεί να δεις μπουγάδα στο πεζοδρόμιο.

Εμπορευόμενοι επικινδύνως

Μετά τη γλυκιά επαρχιώτικη Ταμάλε, επόμενο είναι, συγκριτικά, η Κουμάσι, να φαντάζει τώρα στα μάτια μας ως πόλη με τα όλα της: «κανονικές» μπετονένιες κατασκευές, σπίτια, μαγαζιά και εκκλησίες όλων των δογμάτων, μέγα πλήθος και συνωστισμός στους δρόμους, κλάξον, ντεσιμπέλ, καπνίζουσες εξατμίσεις λεωφορείων, ακόμα και σιδηροδρομικές γραμμές καταμεσής του ιστορικού κέντρου.

Τόσο καταμεσής μάλιστα, που το αφρικανικό εμπορικό δαιμόνιο δεν θα μπορούσε ν’ αφήσει έναν τέτοιο χώρο περιωπής παραδομένο εξ’ ολοκλήρου και αποκλειστικά στη χρήση των συρμών. Κρίμα απ’ το θεό. Έτσι οι ράγες έχουν καταληφθεί από κάθε λογής ανέμελους πλανόδιους μικροπωλητές που έχουν στήσει πάνω τους ένα εκτεταμένο και χαρούμενο υπαίθριο παζάρι. Όσο για το τρένο, καλά τώρα, σιγά τα λάχανα. Αργοκίνητο είναι, αραιά τα δρομολόγια, άρα.. άρα μόλις ακουστεί ο μακρόσυρτος συριγμός της καραδοκούσας λοκομοτίβας, πακετάρονται στο πιτς φυτίλι τα απλωμένα καλούδια, κάνουν για λίγο στην πάντα πραματευτές και πελάτες, κι άμα περάσει ο συρμός, ξανά μανά τα ίδια, επιστροφή πάνω στις γραμμές.

Τόσο απλά. Μέχρι τη μέρα όπου θα βρεθεί κάποιος βαρήκοος να μην ακούσει την κόρνα ή κάποιος βραδυκίνητος που δεν θα παραμερίσει έγκαιρα, οπότε θα κλάψουν μανούλες, σκέφτομαι εγώ η Κασσάνδρα. Άλλά πως και σε ποιον να καταθέσω την ανησυχία μου; Άσε που εξ ορισμού κανείς δεν δίνει σημασία στις Κασσάνδρες.

Μα εκτός από των επί των ραγών εμπορευόμενων επικινδύνως, η Κουμάσι - ζωή να ’χει - διαθέτει κι άλλα ασυνήθιστα παζάρια, «σιδηροδρομικά» κι αυτά κατά μία έννοια, δηλαδή ως προς τη διάταξή τους. Κατά μήκος των μεγάλων λεωφόρων, κυρίως στην περιφέρεια της πόλης, αναρίθμητες υπαίθριες «εκθέσεις επίπλων» καλύπτουν όχι μόνο ολόκληρα χιλιόμετρα με κρεβατοκάμαρες, σαλονάκια, τραπεζαρίες και λοιπή οικοσκευή αλλά και το ευρύτερο δυνατόν φάσμα του κιτς. Απερίγραπτο! Θα ‘θελα να ‘ξερα που βρίσκονται σ’ αυτή τη χώρα των πάμφτωχων ανθρώπων τόσοι κακόγουστοι νεόπλουτοι αγοραστές για ψευτογκλαμουριάρικα κρεβάτια-μπομπονιέρες, ροζ σατέν κεφαλάρια και λουδοβίκειους καναπέδες με βελουτέ επένδυση.

Η αλήθεια είναι ότι αν ψάχνει κανείς για ματσωμένους Γκανέζους, η Κουμάσι ως πρωτεύουσα της πάλαι ποτέ χρυσής αυτοκρατορίας των Ασάντι, δεν μπορεί παρά ν’ αποτελεί βασικό πόλο. Ψηλοί, λυγερόκορμοι και ιδιαίτερα εντυπωσιακοί μέσα στα ολόμαυρα ρούχα τους, οι αριστοκρατικοί Ασάντι ξεχωρίζουν από μακριά για το παράστημα και την κομψότητά τους, μα και άλλο τόσο για το ακατάδεκτο υπεροπτικό τους ύφος. Ο Σάτσο που δεν μασάει τα λόγια του διατυπώνει ανοιχτά αυτό που λίγο πολύ νοιώθουμε όλοι:

- Δεν μου λέτε ρε παιδιά, πέσαμε σε καβαλημένα καλάμια ή μου φαίνεται;

Η συμπεριφορά αυτή δεν πρέπει πάντως να είναι άσχετη – τουναντίον - με την ξεχωριστή κοινωνική τους θέση. Περιβεβλημένοι με την αίγλη μιας μακρόχρονης ιστορίας αντίστασης και πολέμων κατά των Βρετανών αποικιοκρατών, οι Ασάντι ελίτ εξακολουθούν και σήμερα να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή του τόπου. Δεν πάει να καταλύθηκε το βασίλειό τους με την επικράτηση των Άγγλων στα τέλη του 19ου αιώνα, ο τίτλος του «χρυσού βασιλιά» διατηρείται σταθερά μέχρι σήμερα, και μαζί μ’ αυτόν όλο το συνεπακόλουθο πνευματικό κύρος και η επιρροή. Δύσκολο ακόμα και σήμερα να σταθεί πρόεδρος της χώρας αν δεν εξασφαλίσει πρώτα την ασαντική βασιλική ευλογία.

Στην περιήγησή μας στα γύρω ασαντοχώρια διαπιστώνουμε ότι η αισθητική της περιοχής δεν έχει ευτυχώς παραδοθεί ολοσχερώς στα ευρωπαϊζοντα σαλονάκια για ανερχόμενους μεσοαστούς. Βρίθει επίσης από μια αξιοσημείωτη παραγωγή ποικιλίας παραδοσιακών χειροτεχνημάτων υψηλότατης τέχνης. Το γεγονός δεν θα μπορούσε, εννοείται, να διαφύγει της προσοχής των έτσι κι αλλιώς σε μόνιμη εγρήγορση καταναλωτικών αντανακλαστικών της Μαρίας η οποία από εκείνη τη στιγμή δεν αφήνει μαγαζί για μαγαζί χωρίς να το επιθεωρήσει ενδελεχώς.

- Δεν είναι καταπληκτικά αυτά τα κιλίμια;Τις μάσκες τις είδατε; Και τα κοσμήματα εκεί αριστερά!

Κι εκείνα τα ξυλόγλυπτα στο βάθος! Και τα αγαλματάκια δίπλα στο …

Σε όλες ωστόσο τις επαφές με τον ντόπιο πληθυσμό προσκρούουμε κι εδώ στην ίδια κάπως άφιλη και ψηλομύτικη αντιμετώπιση. Μήπως πρόκειται τελικά για πολιτισμικό χούι;

Όπως και να’ χει, η παρέα ομοφωνεί ότι χορτάσαμε πλέον γαλαζοαίματη έπαρση και πως έφτασε η ώρα να τραβήξουμε γι άλλη γη γι άλλα μέρη.

Στην ακτή των σκλάβων

Ανκόμπρα μπιτς. Η αύρα του Ατλαντικού χαϊδεύει μια δίχως τέλος παραλία με ολόλευκη άμμο. Διακριτικά φωλιασμένες στην αγκαλιά των φοινικόδεντρων, πέντε έξι υπέροχες καλύβες-καταλύματα συμπληρώνουν το κλισέ του παραδείσου, και μάλιστα σε τιμές προσιτές ακόμα και για ένα ταπεινό ταξιδιωτικό βαλάντιο όπως είναι το δικό μας. Κι άντε τώρα μέσα σ’ αυτήν τη μαγική εικόνα να χωρέσει ο νους την ασύλληπτη βία που επί αιώνες είχε στήσει αιματηρό χορό κατά μήκος ολόκληρης της ακτογραμμής της Γκάνα, της αποκαλούμενης άλλοτε «Χρυσής Ακτής».

Τι κομψός ευφημισμός αλήθεια εκ μέρους των Άγγλων αποικιοκρατών που βάφτισαν έτσι τα παράλια αυτά απ’ όπου επί τρεις αιώνες και βάλε φορτώθηκαν εκατομμύρια αλυσοδεμένα μαύρα μπράτσα προορισμένα ν’ αυγατίσουν τα πλούτη των λευκών στο Νέο Κόσμο.

Λίγα μέτρα από μένα, δυο εβένινοι βραχίονες, σημερινοί αυτοί, παλεύουν με τα δίκτυα για ν’ αποσπάσουν από το κύμα την επιούσια ψαριά που θα ταϊσει την οικογένεια. Στην άλλοτε ακτή των σκλάβων, η ζωή συνεχίζεται, ελεύθερη από δουλέμπορους μα το ίδιο πάντα ασφυχτικά δέσμια της ανάγκης.